زبیکس چیست؟ + آشنایی با کاربردها، مزایا و معایب

اگر به دنبال یک ابزار کاربردی برای نظارت بر سرورها، شبکه و خدمات فضای ابری هستید، لازم است بدانید که زبیکس چیست. Zabbix به‌عنوان یک ابزار جامع نظارتی، معیارهای مختلفی برای مانیتورینگ و استفاده از شبکه، مصرف فضای دیسک و بار کاری CPU دارد. یکی از دلایل اصلی محبوبیت این ابزار، پشتیبانی از انواع سیستم‌عامل‌ها است. در ادامه به شکل دقیق‌تر بررسی می‌کنیم که زبیکس چیست و چه کاربردهایی دارد.

آشنایی با زبیکس

قبل از آن که به بررسی ویژگی‌ها و کاربردهای زبیکس بپردازیم، بیایید ببینیم که Zabbix چیست و این پلتفرم در ابتدای توسعه چطور بوده است. برای اولین بار، شخصی به نام «الکسی ولادیشِو» (Alexei Vladyshev) زبیکس را ایجاد کرد و حالا توسعه و پشتیبانی این پلفترم برعهده Zabbix SIA است. به‌طورکلی، زبیکس را می‌توان به‌عنوان نرم‌افزاری نظارتی معرفی کرد که وظیفه مانیتورینگ اپلیکیشن‌های سرور و شبکه را برعهده داشته و به شناسایی و برطرف کردن مشکلات عملکردی، کمک می‌کند.

استفاده از یک معماری کلاینت-سرور در زبیکس و همچنین یک نسخه کلاینت سبک، به جمع‌آوری داده‌ها و ارسال آن‌ها به سرور زبیکس کمک می‌کند. برای محافظت از داده‌ها در ابزار Zabbix، از روش رمزگذاری ارتباطات استفاده شده که شامل رمزگذاری مؤلفه‌های سمت سرور، رابط وب، ذخیره‌سازی پایگاه داده، کلاینت و پروکسی است.

اما دلیل گستردگی کاربردهای Zabbix چیست؟ می‌دانیم که Zabbix به‌صورت منبع باز (Open-Source) در دسترس است و به همین دلیل، در بخش‌های مختلف آموزش، انرژی، امور مالی و بانکی، امور دولتی، مراقبت‌های بهداشتی و بازاریابی و نیز سرویس ابری به‌عنوان یک پلتفرم نظارتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روند نظارت توسط زبیکس به‌صورت درلحظه و بلادرنگ (real-time) انجام شده و تمام بخش‌ها را بررسی می‌کند تا مشکلات موجود در شبکه و سرور را پیدا کند. همچنین با تجزیه‌وتحلیل داده‌های جمع‌آوری شده، به ایجاد معیارهای عملکردی کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید : بهترین‌های نرم افزار مانیتورینگ سرور

ویژگی‌ها و قابلیت‌های Zabbix چیست؟

در ادامه به شکل دقیق‌تر بررسی کنیم که ویژگی‌های Zabbix چیست و چه قابلیت‌هایی برای مانیتورینگ دارد. مهمترین ویژگی‌های این ابزار عبارتند از:

• شخصی‌سازی نمودارها
• Zabbix API
• اعلان‌های متنوع
• دیپلویمنت ساده
• امکانات امنیتی و احراز هویت
• امکانات مرتبط با متریک‌های متنوع
• قابلیت تشخیص مشکلات
• مانیتورینگ توزیع شده

چرا از Zabbix استفاده کنیم؟

در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که مهم‌ترین کاربردهای Zabbix چیست.

جمع‌آوری داده‌ها

همان‌طور که قبل از این توضیح دادیم، پلتفرم زبیکس با جمع‌آوری داده‌ها، مشکلات عملکردی و دسترسی یک برنامه را تشخیص می‌دهد. چندین سرویس نظارتی مانند JMX، IPMI و SNMP توسط Zabbix ارائه می‌شود که می‌توانند یک فرآیند بررسی پیشرفته را هم اجرا کنند.

سیستم هشدار

بااستفاده از سیستم هشدار در زبیکس، کاربران می‌توانند از مشکلات رخ داده در سرورهای شبکه مطلع شوند. می‌توانید علاوه‌بر سفارشی‌سازی اعلان‌ها، عملگرهای مختلف را هم به گونه‌ای تعریف کنید که درصورت بروز هرگونه مشکل در سیستم، به‌طور خودکار اجرا شوند. روش‌های مختلفی مانند ارسال ایمیل، پیامک و … برای ارسال اعلان‌ها وجود دارد که بسته به ترجیح خود می‌توانید هریک را انتخاب کنید.

ایجاد نمودار بلادرنگ (Real-time Graphing)

می‌دانیم که امکان مانیتورینگ درلحظه و بلادرنگ روی عملکرد سرورهای شبکه و برنامه، یکی از ویژگی‌های مهم زبیکس است که به تشخیص مشکلات عملکردی کمک می‌کند. هرگونه داده به دست آمده از این روند نظارت را می‌توان به‌صورت نمودار نمایش داد، زیرا Zabbix ابزاری برای ایجاد نمودارهای درلحظه دارد. همچنین می‌توان عملکرد وب سایت و مدت زمان پاسخگویی آن را مشاهده نمود.

گزینه‌های مختلف نمایش نمودارها

در پاسخ به این سوال که مهمترین ویژگی‌های زبیکس چیست احتمالاً بتوان قابلیت‌های متنوع بصری را به‌عنوان یکی از مهمترین قابلیت‌ها معرفی کرد. این پلتفرم، قابلیت ایجاد نمودارهای سفارشی متنوع را فراهم می‌کند.

ذخیره داده‌ها

داده‌های جمع‌آوری شده در زبیکس در یک دیتابیس متصل به این ابزار، ذخیره می‌شوند. انواع مختلفی از دیتابیس توسط زبیکس پشتیبانی می‌شود که علاوه‌بر مدیریت ساده داده‌ها، می‌توان ثبت و مشاهده تاریخچه آن را برای بازه‌های زمانی موردنیاز، تنظیم کرد.

پیکربندی و قالب‌بندی‌های ساده

همان‌طور که قبل از این در پاسخ به این سوال که زبیکس چیست بررسی کردیم، این ابزار به‌طور گسترده برای اهداف مانیتورینگ توسط افراد و سازمان‌ها استفاده می‌شود. پس از اضافه کردن هاست، می‌توان عملکردهای نظارت برای هاست را اجرا کرد و همچنین به منظور انعطاف‌پذیری بیشتر، از الگوهایی برای دستگاه‌های نظارتی دیگر استفاده نمود. همچنین از پروکسی زبیکس برای مانیتورینگ ازراه‌دور (remote monitoring) استفاده می‌‎شود که برای ابزارهای پیچیده مناسب‌تر است.

رابط وب ساده

رابط وب ارائه شده در زبیکس، به زبان PHP طراحی شده است. این رابط وب به‌راحتی از هر مکانی قابل دسترسی بوده و گزارش‌های ایجاد شده توسط آن، به سادگی قابل بررسی هستند. همچنین یک ویژگی احراز هویت در آن وجود دارد که تنها به کاربران مجاز، اجازه استفاده از زبیکس را می‌دهد و می‌توان برای کاربران دسترسی‌های متنوع و محدودی را ایجاد کرد.

بیشتر بخوانید: آموزش نصب زبیکس

اهمیت استفاده از زبیکس

تا اینجا می‌دانیم چه ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی در زبیکس وجود دارد که باعث شده تا از آن استفاده کنیم. اما دلیل اهمیت Zabbix چیست و چرا استفاده از آن تا این اندازه مهم است؟

مهمترین دلایل اهمیت زبیکس عبارتند از:

کاهش هزینه‌ها

می‌دانیم که پلتفرم زبیکس به‌صورت منبع‌باز یا Open-Source طراحی شده و به همین دلیل، افراد و سازمان‌ها می‌توانند به‌راحتی به کد منبع نرم‌افزار دسترسی داشته باشند. چنانچه یک سازمان به هر دلیلی نیاز داشته باشد که هزینه‌های عملیاتی خود را کاهش دهد، استفاده از ابزاری مانند Zabbix برای آن توصیه می‌شود. روند پیکربندی و راه‌اندازی زبیکس بسیار سریع بوده و به سادگی می‌توان آن را یاد گرفت.

ابزار Zabbix Agent

زبیکس ابزاری قدرتمند برای نظارت بر شبکه و سرورها بوده و همچنین برای مدیریت پایگاه داده می‌توان از آن استفاده کرد.

ماژول Remedial & Notification

ابزار Zabbix برای اطلاع از هرگونه رفتار غیرعادی در شبکه، اعلان‌ها و هشدارهایی را ارائه می‌دهد. کاربران با دریافت نوتیفیکشن، می‌توانند اطلاعات موردنیاز را به دست آورده و اقدامات لازم برای حل مشکل را انجام دهند. همچنین گزینه‌های مختلفی مانند پیامک، ایمیل و … برای دریافت اعلان‌ها وجود دارد.

رابط کاربری گرافیکی ساده

اگر بخواهیم بررسی کنیم که دلیل محبوبیت و استفاده گسترده از زبیکس چیست احتمالاً سادگی رابط گرافیکی که باعث می‌شود افراد مختلف بتوانند از آن استفاده کنند، از اولین دلایلی است که می‌توان به آن اشاره کرد. این رابط گرافیکی، پیکربندی ساده ابزار را فراهم کرده و می‌توان از آن برای نمایش نموداری داده‌های مختلف استفاده کرد.

مزایا و معایب زبیکس چیست؟

حالا که اطلاعات کافی درباره پلتفرم زبیکس داریم و می‌دانیم که چه ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی برای استفاده دارد، بیایید مزایا و معایب آن را بررسی کنیم تا ببینیم آیا واقعاً ارزش استفاده را دارد یا خیر.

مزایای زبیکس شامل موارد زیر است:

• رابط وب مناسب
• رایگان و اوپن سورس، با امکان استفاده از قالب‌های متنوع
• نیازمندی‌های سخت‌افزاری پایین
• پیکربندی ساده
• امکان یکپارچه‌شدن با ابزارهای متنوع دیگر
• انعطاف‌پذیری بالا
• پشتیبانی از سیستم‌عامل‌های متنوع
• امکان ارسال گزارش‌ها به روش‌های متنوع از جمله ایمیل و SMS و …

معایب زبیکس به این شرح است:

• فرایند پیچیده مهاجرت از یک نسخه زبیکس به نسخه‌های دیگر
• رابط کاربری/ تجربه کاربری (UI/UX) می‌توانست جذاب‌تر ودقیق‌تر باشد.

جمع‌بندی

در این مطلب، دیدیم که زبیکس چیست و چه قابلیت‌ها، ویژگی و کاربردهایی دارد. زبیکس ابزاری برای مانیتورینگ و نظارت روی سرورها و برنامه‌های شبکه است که به کاربران کمک می‌کند تا مشکلات و چالش‌های احتمالی را شناسایی کرده و به حل آن‌ها بپردازند. ویژگی‌های متعددی که در Zabbix ارائه می‌شوند، به تسهیل روند نظارت و رفع مشکلات کمک کرده و استفاده از خود ابزار را هم ساده‌تر می‌کند. همچنین اوپن سورس بودن این ابزار، باعث شده تا کاربران به منابع کد آن دسترسی داشته و تا حد زیادی، هزینه‌های خود را کاهش دهند.

ابر زَس تحت سرویس مدیریت شده انواع ابزار مانیتورینگ دلخواه شما را روی دیتاسنتر ابری راه‌اندازی کرده و تحویل‌تان می‌دهد.