وب سرور آپاچی چیست؟ + بررسی ویژگی‌ها، مزایا و معایب

اگر به دنبال یک وب سرور پرکاربرد هستید که سریع، قابل اطمینان و ایمن باشد، لازم است بدانید که وب سرور آپاچی چیست و با ویژگی‌های آن آشنا شوید. Apache یکی از محبوب‌ترین وب سرورهای موجود است که توسط صاحبان وب‌سایت‌ها، توسعه‌دهندگان و ارائه‌دهندگان هاست و سرویس‌ ابری استفاده می‌شود. این وب سرور، حدود ۳۳ درصد از تمام وب سایت‌ها را تحت پوشش قرار می‌ده، به‌صورت منبع باز طراحی شده و دسترسی به آن رایگان است.

یکی از دلایل محبوبیت وب سرور آپاچی آن است که می‌توان با استفاده از افزونه‌ها و ماژول‌های مختلف، آن را برای نیازها متفاوتی در محیط‌های متنوع سفارشی‌سازی کرد. در ادامه علاوه‌بر بررسی دقیق آن که وب سرور آپاچی چیست و چطور کار می‌کند، به ویژگی‌ها، مزایا و معایب آن می‌پردازیم.

وب سرور آپاچی چیست؟

قبل از آن که بخواهیم جزئیات بیشتری را درباره Apache HTTP Server بررسی کنیم، لازم است که ببینیم وب سرور آپاچی چیست و چه کاری انجام می‌دهد. اگرچه آپاچی به عنوان یک وب سرور شناخته می‌شود، اما برخلاف انتظار یک سرور فیزیکی نیست. آپاچی نرم افزاری است که روی یک سرور HTTP اجرا می‌شود. آپاچی یک نرم‌افزار وب‌سرور است که وظیفه ارائه محتوای وب ازطریق اینترنت را برعهده دارد. اولین نسخه از این نرم‌افزار در سال ۱۹۹۵ منتشر شده و از آن زمان تاکنون، به عنوان یکی از محبوب‌ترین وب‌سرورها شناخته می‌شود. این پلتفرم بسیار قابل اطمینان و امن بوده و به کمک آن می‌توانید یک وب‌سایت را بدون دردسر اجرا کنید.

از آنجایی که آپاچی به صورت منبع باز و رایگان ارائه شده، در مقایسه با سایر وب‌سرورهایی که این ویژگی‌ها را ارائه نمی‌دهند، افراد بیشتری از آن استفاده می‌کنند و حتی در بین مشاغل کوچک هم طرفدار دارد. می‌توان بدون نیاز به هیچگونه اقدامات سفارشی‌سازی، یک وب‌سایت وردپرس را روی وب سرور آپاچی نصب کرد.

از دیگر ویژگی‌های مهم Apache می‌توان به سازگاری و امکان یکپارچه‌سازی آن با انواع سیستم‌های مدیریت محتوا مانند جوملا یا دروپال، انواع چارچوب‌های وب مانند جنگو یا لاراول و همچنین انواع زبان‌های برنامه‌نویسی اشاره کرد. این ویژگی باعث می‌شود تا بتوانید از این نرم‌افزار برای انواع پلتفرم‌های میزبانی وب مانند سرور ابری استفاده کنید. حالا که می‌دانیم وب سرور آپاچی چیست بیایید با نحوه کار آن آشنا شویم.

بیشتر بخوانید: وب سرور چیست؟

نحوه کار وب سرور Apache

برای درک بهتر این که وب سرور آپاچی چیست باید با نحوه عملکرد آن آشنایی داشته باشیم. وظیفه اصلی این نرم افزار آن است که بین سرور و مرورگرهای کاربران سایت ارتباط برقرار کرده و درعین حال، فایل‌های بین آن‌ها را در یک ساختار سرویس گیرنده – سرور، ارائه دهد. این نرم افزار با هر سیستم عاملی، از ویندوز تا یونیکس سازگار بوده و این موضوع باعث می‌شود تا کاربردهای عملکردی گسترده‌تری داشته باشد.

زمانی که یک کاربر می‌خواهد صفحه‌ای را در وب سایت بارگیری کند، چه صفحه اصلی یا صفحات دیگری مانند صفحه درباره ما، مرورگر، درخواستی را به سرور ارسال می‌کند. سپس آپاچی پاسخی را که شامل تمام فایل‌های درخواستی مانند متن، تصویر و … است، ارائه می‌دهد. به عبارت دیگر، سرور و کلاینت ازطریق پروتکل HTTP با هم ارتباط برقرار می‌کنند و وب سرور آپاچی وظیفه برقراری این ارتباط را به صورت روان و امن بین این دو طرف، برعهده دارد.

از آنجایی که وب سرور Apache به صورت منبع باز طراحی شده، بسیار منعطف بوده و قابلیت سفارشی‌سازی دارد. این یکی از مهمترین دلایلی است که نشان می‌دهد دلیل محبوبیت وب سرور آپاچی چیست. توسعه دهندگان وب و کاربران می‌توانند براساس نوع وب‌سایت موردنظر، کد منبع این نرم‌افزار را تطبیق دهند. ماژول‌های متنوع این نرم افزار به مدیران سرور کمک می‌کند تا بتوانند عملکردهای اضافی را در این پلتفرم فعال یا غیرفعال کنند. این ماژول‌ها شامل گزینه‌هایی برای امنیت، حافظه پنهان، بازنویسی URL، احراز هویت رمز عبور و … است.

آپاچی از پروتکل TCP/IP برای ارتباط بین کلاینت و سرور بهره می‌برد و معمولا ارتباطات را با استفاده از پروتکل‌های HTTP یا HTTPS برقرار می‌کند. البته باید اشاره کرد که آپاچی امکان بهره بردن از پروتکل‌های دیگر را نیز دارد. سرور آپاچی توسط فایل‌های خاصی پیکربندی می‌شود. در این فایل‌ها نحوه رفتار آپاچی وآی‌پی‌هایی که باید سرور به آنها گوش فرا دهد، مشخص می‌شود. همین راهکار، از نقاط قوت آپاچی به حساب می‌آید و به آپاچی این امکان را می‌دهد که بتواند تنها از طریق یک سرور، به چندین دامین روی پورت‌های مختلف سرویس دهد. به عنوان مثال آپاچی که روی یک سرور پیکربندی شده است می‌تواند به domain1.com روی پورت ۸۰ سرویس‌دهد و همزمان امکان سرویس‌دهی به domain2.com روی پورت ۸۰۸ را نیز داشته باشد.

چرا وب سرورهای آپاچی؟

نمی‌توان در پاسخ به این سوال که دلیل انتخاب وب سرور آپاچی چیست تنها به یک مورد اشاره کرد. دلایل زیادی برای محبوبیت این وب سرور وجود دارد که ازجمله مهمترین آن‌ها می‌توان به طراحی منبع باز این نرم افزار و دسترسی رایگان به کد منبع اصلی اشاره کرد. این ویژگی باعث شده تا آپاچی به خصوص در بین توسعه‌دهندگانی که ماژول‌‍‌های خود را برای اعمال عملکردهای خاص بهینه‌سازی کرده‌اند، محبوبیت بیشتری داشته باشد. این نرم‌افزار که دهه‌ها از عرضه اولین نسخه آن می‌گذرد به‌عنوان یک فناوری اصلی، در رشد اولیه اینترنت بسیار موثر بوده است.

از دیگر دلایلی که باعث می‌شود Apache را انتخاب کنیم، توانایی آن در مدیریت حجم بالای ترافیک، بدون نیاز به تنظیمات پیچیپده است. مقیاس‌پذیری بالای این نرم‌افزار و همچنین عملکرد ماژولار آن، از دیگر دلایل گسترش استفاده از این ابزار است. چنانچه می‌خواهید آپاچی سبک‌تر و کارآمدتر باشد، می‌توانید ماژول‌های غیرضروری که به آن نیاز ندارید را حذف کنید.

اما ماژول‌های مورد استفاده در وب سرور آپاچی چیست و چه قابلیت‌هایی را می‌توان به این پلتفرم اضافه کرد؟ محبوب‌ترین ماژول‌ها، شامل SSL، پشتیبانی از برنامه‌نویسی php، تنظیمات Load Balancing برای مدیریت ترافیک در حجم بالا و … است. همچنین می‌توانید این نرم‌افزار را روی لینوکس، macOS و ویندوز نصب و استفاده کنید. یکی از جذابیت‌های استفاده از این وب سرور آن است که با یادگیری پیکربندی آن در لینوکس، می‌توانید آپاچی را در ویندوز و مک هم مدیریت کنید. تنها تفاوت کاربرد در این پلتفرم‌ها، تفاوت در مسیرهای دایرکتوری و فرآیندهای نصب است.

تفاوت آپاچی با NGINX

وب سرور NGINX یک نرم افزار رایگان و متن باز است. NGINX برای حل مشکل c10k ایجاد و طراحی شده است. c10k به این معنا است که وب‌سرور از تردها (Threads) برای درخواست‌های کاربر استفاده می‌کند و به طور همزمان نمی‌تواند بیش از ۱۰هزار اتصال را مدیریت کند.

از مهم‌ترین تفاوت‌هاب وب سرور آپاچی و NGINX می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• از آنجایی که آپاچی از ساختار مبتنی بر ترد استفاده می‌کند، برای وب‌سایت‌هایی که از ترافیک بالا برخوردار هستند، مناسب نیست و با مشکلات عملکردی مواجهه خواهد شد. اما NGINX یکی از بهترین وب سرورهایی است که مشکل c10k را حل می‌کند.
• وب سرور NGINX، یک معماری رویداد محور (Event-driven architecture) دارد که برای هر درخواست، فرایند جدیدی را ایجاد نمی‌کند، بلکه هر درخواست دریافتی را در یک ترد مدیریت می‌کند. فرآیند اصلی، چندین فرآیند ورکر را مدیریت کرده که پردازش درخواست‌ها را انجام می‌دهند. مدل رویداد محور NGINX، درخواست‌های کاربر را بین فرآیندهای ورکر به روشی کارآمد توزیع می‌کند؛ در نتیجه باعث مقیاس‌پذیری بیشتری می‌شود.
• اگر برای مدیریت یک وب‌سایت با ترافیک بالا، به وب سرور نیاز دارید، NGINX یک انتخاب عالی به شمار می‌رود؛ زیرا می‌تواند با استفاده از حداقل منابع این کار را انجام دهد.
• با این حال، برای وب‌سایت‌ها و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، آپاچی نسبت به NGINX چندین مزیت دارد. از جمله این مزایا می‌توان به مواردی مانند پیکربندی آسان، ماژول‌های متعدد و محیطی مناسب برای مبتدیان اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: وب سرور NGINX چیست؟

تفاوت آپاچی با تام‌کت

تام‌کت، از وب‌سرورهای محبوب به شمار می‌رود که توسط بنیاد نرم‌افزار Apache توسعه یافته است. مانند وب سرور آپاچی، تامکت یک سرور HTTP است، با این تفاوت که عملکرد اصلی آن، قدرت بخشیدن به برنامه‌های جاوا به جای وب‌سایت‌های استاتیک است. Tomcat می‌تواند چندین ویژگی مختلف جاوا مانند Java Servlet ،JavaServer Pages (JSP) ،Java EL و WebSocket را اجرا کند.

مهم‌ترین تفاوت‌های آپاچی با تام‌کت شامل موارد زیر است:

• تام‌کت به طور اختصاصی برای ارائه محتوای داینامیک که روی برنامه‌های جاوا اجرا می‌شود، طراحی شده است؛ در حالی که، آپاچی یک سرور HTTP همه منظوره است. شما می‌توانید با کمک ماژول‌های مناسب آپاچی (mod_php mod_python ،mod_perl و…) از آپاچی همراه با زبان‌های مختلف برنامه‌نویسی (PHP ،Python ،Perl و…) استفاده کنید.
• اگرچه می‌توانید از وب سرور تام‌کت برای سرویس‌دهی صفحات وب استاتیک نیز استفاده کنید، اما در مقایسه با وب سرور آپاچی کارایی کمتری دارد. برای مثال، تام‌کت ماشین مجازی جاوا و دیگر کتابخانه‌های مرتبط با جاوا را که در بیشتر وب‌سایت‌ها به آن نیاز ندارید، از قبل بارگیری می‌کند.
• تام‌کت در مقایسه با shdv وب سرورها کمتر قابل تنظیم است. به عنوان مثال، برای اجرای وردپرس، بهترین انتخاب، استفاده از یک HTTP سرور همه منظوره از جمله Apache یا NGINX است.

ویژگی‌های وب سرور آپاچی

بیایید ببینیم که ویژگی‌ها و قابلیت‌های وب سرور آپاچی چیست که باعث شده تا این اندازه در بین توسعه دهندگان محبوبیت داشته باشد. مهمترین ویژگی‌های این نرم افزار عبارتند از:

• مدیریت فایل‌های استاتیک
• ماژول‌های پویای قابل بارگیری
• فرایند ایندکس کردن خودکار
• Htaccess.
• سازگار با IPv6
• پشتیبانی از HTTP/2
• اتصالات FTP
• فشرده‌سازی Gzip
• کنترل پهنای باند
• اسکریپت‌های Perl ،PHP و Lua
• توزیع بار
• ردیابی نشست‌ها
• بازنویسی URL
• موقعیت جغرافیایی براساس آدرس IP

مزایا و معایب وب سرور آپاچی چیست؟

استفاده از وب سرور آپاچی می‌تواند یک انتخاب عالی برای اجرای وب سایت روی یک پلتفرم پایدار و همه‌جانبه باشد. البته استفاده آپاچی نیز مانند هر فناوری دیگری ممکن است مزایا و معایب خاص خود را داشته باشد. بیایید ببینیم که مزیت‌ها و معایب وب سرور آپاچی چیست و چه نقاط ضعف یا قوتی دارد.

مزایای وب سرور Apache

از مهمترین مزایای وب سرور آپاچی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• طراحی منبع باز و دسترسی رایگان، حتی برای استفاده‌های تجاری
• قابل اعتماد و پایدار بودن
• بروزرسانی مداوم افزونه‌های امنیتی
• انعطاف‌پذیری بالا به دلیل ساختار مبتنی‌بر ماژول
• سادگی پیکربندی و قابل استفاده برای افراد و کاربران مبتدی
• سازگاری با پلتفرم‌های مختلف و قابلیت استفاده روی سرورهای یونیکس و ویندوز
• بهینه بودن قابلیت تحویل فایل‌های استاتیک
• سازگاری با هر زبان برنامه نویسی (PHP ،Python و …)
• عملکرد خوب برای سایت‌های مبتنی بر وردپرس
• دسترسی به یک انجمن بزرگ و پشتیبانی آسان در صورت بروز مشکلات

معایب و نقاط ضعف آپاچی

با وجود تمام مزایایی که درباره وب سرور آپاچی می‌توان بررسی کرد، این نرم‌افزار ممکن است معایبی هم داشته باشد. نقاط ضعف این نرم افزار عبارتند از:

• برخی مشکلات عملکردی در وب سایت‌های با ترافیک بالا
• احتمال آسیب‌پذیری‌های امنیتی به دلیل گزینه‌های پیکربندی بیش از حد
• اشکال‌زدایی پیچیده به دلیل امکانات بالای سفارشی‌سازی و تغییر در کدهای منبع

بیشتر بخوانید: آموزش نصب آپاچی روی اوبونتو

جمع‌بندی

در این مطلب به طور کامل بررسی کردیم که وب سرور آپاچی چیست و با مزایا و معایب آن آشنا شدیم. طی چند دهه گذشته، Apache به عنوان یکی از عناصر اصلی در اینترنت شناخته شده است. اگرچه به مرور محبوبیت این نرم‌افزار تا حدی کاهش یافته و گزینه‌های متعددی برای انتخاب وب سرور وجود دارد، اما آپاچی هنوز هم در بسیاری از پلتفرم‌های فناوری و زیرساخت‌های سیستمی شرکت‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند. حتی با وجود فناوری‌ها و سرورهای جدید که مدام عرضه می‌شوند، وب سرور آپاچی همچنان یک فناوری ضروری و موردنیاز برای هر توسعه‌دهنده‌ای است. همه این دلایل نشان می‌دهد که دلیل محبوبیت وب سرور آپاچی چیست و چرا استفاده از آن تا این اندازه گسترده است.