VDI چیست و چه تفاوتی با روشهای سنتی مدیریت دسکتاپ دارد؟ بیایید صادق باشیم، اکثر روشهای قدیمی شما را در یک موقعیت خاص گیر میاندازند و هر جا که بروید، دسکتاپتان با شما نمیآید. اما VDI، یا همان Virtual Desktop Infrastructure، این محدودیتها را میشکند و مثل این است که دفتر کارتان همیشه در جیبتان است. حالا شاید بپرسید چرا این تکنولوژی به عنوان راهکاری امن و کارآمد شناخته میشود؟
این تکنولوژی با یکپارچهسازی منابع به شما امکان دسترسی به دسکتاپهایتان را از هر کجا و در هر لحظه میدهد، آن هم با امنیتی که اکثر روشهای سنتی حتی خوابش را هم نمیبینند. این روش برای کسانی مناسب است که به دنبال راهکارهای نوین و تحلیل دقیق روشهای مدیریت دیجیتال هستند. در این مقاله از بلاگ ابر زس، میخواهیم به این موضوع بپردازیم که سرویس VDI چیست و چه نقشی در بهبود زیرساختهای فناوری دارد.
VDI چیست؟
ابتدا باید بدانیم که VDI مخفف چیست، VDI یا Virtual Desktop Infrastructure که در فارسی با «دسکتاپ مجازی» شناخته میشود، فناوری است که محیطهای مجازی دسکتاپ را روی سرورهای مرکزی پیادهسازی میکند و به کاربران اجازه میدهد از هر دستگاهی، مانند رایانه شخصی، تبلت یا تلفن همراه، به دسکتاپهای خود دسترسی پیدا کنند. این رویکرد، شرکتها را از دردسرهای مدیریت و تعمیر دستگاههای فیزیکی متعدد رها میکند و دسترسی امن و کنترلشدهای به سیستمهای سازمانی میدهد.
در حالی که روشهای سنتی محدودیتهایی دارند، VDI با قابلیتهای پیشرفته خود این محدودیتها را از میان برمیدارد. با استفاده از Thin Clientها، کاربران میتوانند به سرورها، اپلیکیشنها و فایلهای حساس از طریق یک کلاینت امن یا مرورگر دسترسی پیدا کنند، بدون اینکه دادههای شخصی و سازمانی با هم ترکیب شوند. اطلاعات بهصورت ایمن در دیتاسنترهای مرکزی ذخیره میشوند، بهگونهای که گویی در یک فضای امن و محافظتشده قرار دارند.
این فناوری مجموعهای از گزینههای متنوع برای ارائه دسکتاپهای مجازی در اختیار میگذارد؛ از VDI کلاسیک تا Daas (مخفف Desktop as a Service به معنی دسکتاپ به عنوان سرویس) و حتی Cloud PCهای شخصیسازیشده، که هرکدام با هدف بهبود امنیت، کارایی، تمرکز منابع و کاهش هزینههای سختافزاری طراحی شدهاند. با استفاده از VDI، سازمانها میتوانند با حداکثر انعطافپذیری و کنترل، نیازهای مختلف کاربران را بدون محدودیت جغرافیایی پاسخ دهند.
تاریخچه رشد VDI
در اوایل دهه ۲۰۰۰، مشتریان «VMware» شروع به استفاده از سرورهای «VMware» و «ESX» برای میزبانی دسکتاپهای مجازیسازی شده کردند و به جای «Connection Broker» (واسط ارتباطی دسکتاپها)، از «Microsoft Remote Desktop Protocol» استفاده کردند. اما در دومین کنفرانس سالانه «VMworld» در سال ۲۰۰۵، «VMware» نمونه اولیهای از «Connection Broker» را به نمایش گذاشت، حرکتی که به شکلگیری کاملتر مفهوم VDI کمک کرد.
در سال ۲۰۰۶، «VMware» با معرفی اصطلاح VDI (مخفف Virtual Desktop Infrastructure) و ایجاد برنامه «VDI Alliance» به همراه شرکتهای «Citrix» و «Microsoft» وارد میدان شد. در ابتدا، این قابلیت تنها بهعنوان یک ویژگی جانبی در «Citrix Presentation Server 4.0» ارائه میشد، اما با عرضه مستقل «XenDesktop»، این فناوری به یک محصول تمامعیار تبدیل شد. «VMware» نیز محصول VDI خود را ابتدا با نام «Virtual Desktop Manager» عرضه کرد که بعدها به «View» و سپس «Horizon» تغییر نام داد. «Citrix» نیز محصولات خود را به «Citrix Virtual Apps and Desktops» بازنویسی کرد.
اما چالش اصلی کجا بود؟ لایسنسها. مایکروسافت برای استفاده از دسکتاپهای مجازی ویندوز، الزام به دریافت لایسنس «Virtual Desktop Access (VDA)» داشت که سالانه ۱۰۰ دلار به ازای هر دستگاه هزینه داشت. تنها کاربرانی که از دستگاههای ویندوزی استفاده میکردند با «Software Assurance (SA)» از این هزینه معاف بودند، و دیگران مجبور بودند هزینه اضافی بپردازند. برای رهایی از این هزینه، برخی سازمانها سیستمعامل «Windows Server» را بهعنوان پایه VDI انتخاب کردند و با پرداخت یکباره هزینه لایسنس سرور، از هزینههای سالانه VDA جلوگیری کردند. در سال ۲۰۱۴، مایکروسافت تغییراتی ایجاد کرد و اجازه داد لایسنسها، بهجای دستگاهها، به کاربران اختصاص پیدا کنند، که این اقدام مشکل هزینههای سنگین VDA را تا حد زیادی کاهش داد.
در اواسط سال ۲۰۱۰، مدل دسکتاپ مجازیسازی DaaS وارد صحنه شد، که از طریق اشتراک ابری و توسط ارائهدهندگان شخص ثالث به کاربران ارائه میشود. «Amazon» در سال ۲۰۱۴ یکی از اولین محصولات DaaS را عرضه کرد. شرکتهای دیگری نظیر «Citrix» ،«VMware» و «Workspot» نیز به سرعت محصولات DaaS خود را معرفی کردند. در نهایت، در سال ۲۰۱۹، «Microsoft» با معرفی «Windows Virtual Desktop» که یک سرویس DaaS روی فضای ابری «Azure» است، دوباره صنعت VDI را متحول کرد. این سرویس امکان اجرای چندکاربره ویندوز ۱۰ را فراهم کرد و با وجود هزینه اشتراک Azure، دیگر نیازی به پرداخت هزینه اضافی نبود.
VDI چگونه کار میکند؟
حال که میدانیم VDI چیست، بیایید بررسی کنیم این سیستم چگونه عمل میکند و چرا نسبت به محیطهای ریموت دسکتاپ پیچیدگی بیشتری دارد؟ دلیلش این است که VDI به مجموعهای گسترده از «Virtual Machines» یا همان ماشینهای مجازی وابسته است که روی یک «Hypervisor» (نرمافزاری که اجازه میدهد چندین سیستمعامل روی یک سختافزار به طور همزمان اجرا شوند) نصب شدهاند. این طراحی، ساختار VDI را بسیار پیچیدهتر از یک سیستم ریموت دسکتاپ معمولی میکند.
در VDI، دسکتاپها روی دستگاههای فیزیکی نصب نمیشوند؛ بلکه روی یک سرور قدرتمند و متمرکز در یک دیتاسنتر قرار میگیرند. این سرور با اجرای سیستمعاملهای دسکتاپ مانند «Windows» یا «Linux» روی هر VM، امکان دسترسی به این دسکتاپها را از هر مکانی برای شما فراهم میکند. بنابراین، در این ساختار هر دسکتاپ یک VM مجزا است که روی سرور مرکزی اجرا شده و از طریق شبکه به کاربران متصل میشود.
انواع دسکتاپهای مجازی در VDI
حالا، بیایید به انواع دسکتاپهای مجازی در VDI بپردازیم؛ دو نوع دسکتاپ اصلی داریم: «Persistent» و «Nonpersistent».
اولین نوع، دسکتاپهای پایدار (Persistent) هستند. این دسکتاپ مناسب افرادی است که به محیطهای کاری ثابت و دسترسیهای پیشرفتهتر نیاز دارند، مانند توسعهدهندگان و متخصصان IT. به طور ساده، این نوع دسکتاپ به شما اجازه میدهد تا هر تغییری که لازم دارید، از شخصیسازی تا نصب اپلیکیشنها را انجام دهید و همه این تغییرات با خروج شما باقی میماند. دقیقاً مثل این است که یک دسکتاپ فیزیکی شخصی داشته باشید. از آنجا که این دسکتاپها به سطح بالاتری از شخصیسازی و سازگاری با اپلیکیشنها نیاز دارند، معمولاً هزینه بیشتری به ازای هر کاربر دارند.
در سوی دیگر، دسکتاپهای ناپایدار (Nonpersistent) قرار دارند. این دسکتاپها کمی متفاوت عمل میکنند؛ به این صورت که شخصیسازیهایی که شما در طول کار ایجاد میکنید، پس از خروج شما به طور خودکار پاک میشود. بنابراین، وقتی دوباره وارد شوید، دسکتاپ به حالت پیشفرض بازمیگردد. این نوع دسکتاپها برای محیطهایی مانند مراکز تماس، آزمایشگاههای کامپیوتری، یا کیوسکهای فروش مناسب هستند، جایی که کاربرانی نیاز به محیط پایدار ندارند و فقط به یک فضای محدود برای اجرای وظایف خود نیاز دارند.
در نهایت، این سیستم به سازمانها امکان میدهد که به صورت متمرکز و در بستر یک دیتاسنتر به کاربران دسترسی بدهند. کاربران از طریق دستگاههای کاربری مانند رایانه شخصی، تبلت، و غیره میتوانند به دسکتاپهای خود دسترسی پیدا کنند و به سرور متصل شوند. این انعطافپذیری، کنترل متمرکز و امنیت بالا باعث میشود که VDI برای شرکتهایی که نیاز به مدیریت یکپارچه و امن دسکتاپهای خود دارند، یک راهکار ایدهآل باشد.
کاربردهای کلیدی VDI چیست؟
بیایید نگاهی به کاربردهای واقعی VDI بیندازیم و ببینیم این فناوری چطور به شرکتها کمک میکند. اگر هنوز نمیدانید VDI چیست، باید بگوییم که این ابزار، چیزی فراتر از یک دسکتاپ ساده است و قابلیتهای قدرتمندی را به شرکتها ارائه میدهد:
۱. دسترسی از راه دور
بسیاری از شرکتها اکنون بهجای استفاده از روشهای سنتی، به سراغ دسکتاپهای مجازی برای کارکنان دورکار خود رفتهاند. دلیل این انتخاب روشن است: مدیریت و بهروزرسانی این دسکتاپها از یک مکان مرکزی بسیار سادهتر و کارآمدتر انجام میشود. با این روش، هر کارمند در هر کجا که باشد، بهسرعت به یک محیط کاری آماده و بهروز دسترسی دارد.
۲. امکان انجام کارهای شیفتی یا وظیفهای
در برخی سازمانها، بخشهایی مثل مراکز تماس یا آزمایشگاههای عمومی، که کاربران زیادی دارند و همگی به یک نرمافزار خاص برای وظایف محدود نیاز دارند، از دسکتاپ مجازی غیردائمی استفاده میکنند. این روش دقیقاً مطابق نیاز آنهاست؛ چون امکان دسترسی سریع و بدون دردسر به دسکتاپ را فراهم میکند، بدون آنکه نیازی به تنظیم پروفایلهای شخصی باشد.
۳. پاسخگویی به نیازهای امنیتی
خدمات دسکتاپ مجازی (VDI) میتوانند امنیت برنامهها و دادهها را حفظ کرده و استانداردهای لازم را رعایت کنند. این خدمات با قابلیتهای هوشمند خود، تهدیدات را بهموقع شناسایی کرده و اقدامات لازم را برای رفع آنها انجام میدهند.
۴. استفاده کاربران از دستگاههای شخصی در محل کار
VDI به کارمندان اجازه میدهد که با دستگاههای شخصی خودشان، مانند لپتاپ یا تبلت، مستقیم به محیط کاری مجازی وصل شوند. این روش به سازمانها کمک میکند از سیاست BYOD (مخفف Bring Your Own Device یا «آوردن دستگاه شخصی خود») به بهترین شکل استفاده کنند. این گونه، همه پردازشها و دادهها روی سرور مرکزی میمانند و دیگر خبری از ذخیره اطلاعات روی دستگاههای شخصی نیست. نتیجه؟ امنیت دادهها تضمین میشود، زیرا اطلاعات روی دستگاههای مختلف پخش نمیشود و همگی در یک مکان امن روی سرور ذخیره میشوند.
مزایای استفاده از VDI چیست؟
دیگر زمان استفاده از سیستمهای قدیمی IT به پایان رسیده است. در گذشته، بسیاری از شرکتها به دلیل هزینههای بالا و نیاز به عملکرد قدرتمند، پیادهسازی VDI (Virtual Desktop Infrastructure یا زیرساخت دسکتاپ مجازی) را کاری دشوار و حتی غیرممکن میدانستند. اما با ورود سیستمهای CI (Converged Infrastructure یا زیرساخت همگرا)، که اجزای اصلی مراکز داده را در یک مجموعه یکپارچه ترکیب میکند، و سیستمهای HCI (Hyper-Converged Infrastructure یا زیرساخت ابرهمگرا)، که تمامی منابع را بهطور مجازی و به عنوان یک واحد متمرکز مدیریت میکند، این چالشها تا حد زیادی رفع شدهاند. این سیستمها به شرکتها امکان میدهند تا با هزینههای کمتر و بهرهوری بالاتر، به راحتی زیرساخت دسکتاپ مجازی خود را پیادهسازی کنند.
امروزه بسیاری از شرکتها از امکانات VDI استفاده میکنند و از مزایایی مثل مقیاسپذیری، اطمینان در عملکرد و صرفهجویی در هزینهها بهره میبرند، مخصوصاً وقتی VDI روی بستر ابری پیادهسازی شود، نه روی سرورهای محلی. مزایای اصلی VDI عبارتند از:
۱. دسکتاپ سیار، دسترسی آسان از هرجا
اگر شما از آن دسته کارمندانی هستید که همیشه در حرکتید یا وظایفتان خارج از دفتر است، دسکتاپ مجازی دقیقاً همان چیزی است که نیاز دارید. تمام برنامهها و دادهها همیشه با شما خواهند بود، یعنی یک دفتر کار سیار که هر زمان بخواهید در دسترستان است. با فناوری VDI، دسکتاپ شما به هیچ سختافزار خاصی محدود نمیشود؛ از هر دستگاهی که فکرش را بکنید مثل موبایل، لپتاپ، تبلت یا حتی تین کلاینت (Thin Client) به آن دسترسی خواهید داشت.
۲. حذف نگرانیهای امنیتی با VDI
از آنجا که VDI در فضای مرکزی و ایزوله قرار گرفته، دقیقاً همان چیزی است که باید در استراتژی امنیتی شرکت شما جای بگیرد. با این روش، دیگر نیازی نیست نگران ذخیرهسازی دادههای حساس شرکت روی دستگاههای شخصی کارمندان باشید. علاوه بر این، برنامهها و اطلاعات شخصی کاملاً از برنامههای کاری جدا میمانند، یعنی امنیت هر دو بخش، بدون هیچ دردسری تأمین میشود.
۳. رعایت دقیقتر قوانین
VDI ابزاری است که میتواند به سازمانها کمک کند تا استانداردهای قانونی را بهطور کامل رعایت کنند؛ بهویژه در بخشهایی مانند دولت و خدمات مالی که نیازمند نگهداری و پردازش دادهها بر اساس مقررات دولتی هستند. همچنین برای کسبوکارهایی که در اروپا فعالیت دارند و باید در برخورد با دادههای شخصی، مقررات GDPR (مخفف General Data Protection Regulation مقررات عمومی حفاظت از دادهها) را رعایت کنند، VDI یک راهکار کاملاً مؤثر و مطمئن است.
۴. صرفهجویی قابلتوجه در هزینههای IT
زمانی که بیشتر پردازشها با VDI روی سرور انجام میشود، نیازی به تجهیزات پیشرفته و پرهزینه نیست. VDI با کاهش هزینههای مربوط به لایسنس، زیرساخت IT، بهروزرسانی و نگهداری سختافزار و حتی خرید دستگاههای جدید، به شرکتها امکان میدهد که هزینههای خود را بهطور چشمگیری پایین بیاورند. بهعلاوه، با این روش دیگر نیازی نیست برای هر کارمند یک دستگاه خاص تهیه کنید؛ همین که به سرور متصل شود، تمام امکانات در دسترسش خواهد بود.
۵. ویژگیهای قدرتمند مراکز داده ابری
با اجرای VDI روی سرویس ابری، به امکانات قدرتمندی دسترسی دارید. همه قابلیتهای دسکتاپهای میزبانیشده در مراکز داده پیشرفته، از امنیت بالا و زیرساختهای قوی گرفته تا پشتیبانگیری ابری و راهکارهای بازیابی ناشی از سانحه (DRaaS)، توسط ارائهدهندگان معتبر سرویسهای ابری فراهم میشود. یعنی میتوانید بدون نگرانی از امنیت و دسترسی به دادهها، روی کارتان تمرکز کنید؛ چون دادههایتان همیشه امن و در دسترس خواهند بود.
۶. مدیریت آسان IT با چند کلیک
با VDI دیگر نیازی به پیکربندی دستی هر سیستم ندارید؛ میتوانید دسکتاپها را تقریباً بهصورت فوری فعال کنید. این یعنی ادمینهای IT میتوانند با چند کلیک ساده از طریق یک بخش کنترل مرکزی، تنظیمات شبکه را انجام دهند، کاربران جدید اضافه کنند، برنامههای دسکتاپ را اجرا کنند و امنیت سیستم را فعال کنند.
۷. قابلیت سفارشیسازی بالا
پیادهسازی VDI این امکان را به شرکتها میدهد که دقیقاً مشخص کنند چه برنامههایی باید روی دستگاههای کاربران نصب شود. فرض کنید کارکنان به نرمافزار منابع انسانی مبتنی بر SaaS نیاز دارند؛ شرکت میتواند قابلیت مرورگر را اضافه کند تا دسترسی به این نرمافزار و دیگر امکانات فراهم شود. این سطح از سفارشیسازی یعنی دسترسی دقیقاً مطابق نیاز شما، بدون پیچیدگیهای اضافه.
چالشهای استفاده از VDI چیست؟
چالشهای استفاده از VDI شامل موارد زیر میشود:
۱. پیچیدگی و چالشهای پیادهسازی
هرچند VDI مزایای بسیاری دارد، اما چالشهای خاص خود را نیز به همراه دارد. یکی از مهمترین مسائل، پیچیدگی و فرایند پرزحمت پیادهسازی آن است. استفاده از VDI به سرمایهگذاری اولیه قابلتوجهی در زمینه سختافزار، نرمافزار و مجوزها و نیز به برنامهریزی دقیقی احتیاج دارد؛ از جمله بررسی پهنای باند شبکه، ظرفیت ذخیرهسازی و نیازهای کاربران.
این تنها آغاز کار است؛ پیادهسازی VDI میتواند زمانبر و هزینهبر باشد، زیرا تیم IT باید مطمئن شود که همه اجزا با سیستمهای موجود بهخوبی هماهنگ هستند. در غیر این صورت، نتیجه ممکن است افت عملکرد و نارضایتی کاربران باشد. با این حال در صورتیکه VDI روی سرور ابری پیادهسازی شود، پیچیدگیهای راهاندازی زیرساخت ابری، به ارائهدهنده خدمات منتقل خواهد شد.
۲. مشکلات عملکرد و تجربه کاربری
یکی از چالشهای VDI، مسائل عملکردی و تأثیر آن بر تجربه کاربری است. چون دسکتاپهای مجازی روی سرورها قرار دارند و از طریق شبکه به آنها دسترسی دارید، تأخیر شبکه و محدودیت پهنای باند از سمت کاربر میتواند سرعت برنامهها و کیفیت تجربه کاربری را پایین بیاورد. این مسئله بهویژه برای سازمانهایی که به برنامههای سنگین یا دادههای بزرگ وابستهاند، اهمیت زیادی دارد.
برای رفع این مشکلات، باید زیرساخت شبکه را بهخوبی بررسی کنید و از پهنای باند کافی و تأخیر پایین مطمئن شوید. همچنین، استفاده از فناوریهایی مثل کشینگ (Caching)، فشردهسازی (Compression) و توزیع بار شبکه (Load Balancing) میتواند عملکرد را بهینه کند و رضایت کاربران را بالا ببرد.
۳. هزنیههای نگهداری و مدیریت
مدیریت و نگهداری زیرساختهای VDI به تخصص بالا و بهروزرسانیهای مداوم امنیتی و نرمافزاری نیاز دارد و این مسئله چیزی نیست که بتوان به سادگی از آن عبور کرد. این کار برای سازمانها میتواند هزینهبر و زمانبر باشد. اگر قصد دارید از این فناوری استفاده کنید، باید آمادگی اختصاص منابع کافی را داشته باشید؛ چرا که بدون برنامهریزی دقیق، کارآمدی و امنیت VDI به چالش کشیده خواهد شد. البته دریافت سرویس VDI از ارائهدهندگان خدمات ابری، ایم دغدغه را رفع کرده و مسئولیت آن را به ارائهدهنده واگذار میکند.
تفاوت مجازیسازی دسکتاپ و VDI چیست؟
مجازیسازی دسکتاپ روشی است که به کارمندان این امکان را میدهد تا از راه دور، برنامهها و محیط کاری دسکتاپ خود را روی دستگاهی دیگر اجرا و مدیریت کنند. یکی از کاربردهای رایج این روش، زمانی است که کارمندی با نرمافزار دسترسی از راه دور، از کامپیوتر خانگی خود به کامپیوتر اداریاش متصل میشود. همچنین، مجازیسازی دسکتاپ میتواند شامل اجرای چند ماشین مجازی (VM) روی یک دستگاه باشد؛ مثلاً کارمندی که یک VM برای استفاده حرفهای و دیگری برای امور شخصی در اختیار دارد و هر دو محیط کاملاً جدا و ایزوله از هم مدیریت میشوند.
VDI اما کاملاً متفاوت است. مجازیسازی دسکتاپ یک سیستم غیرمتمرکز است و معمولاً به دسترسی یا مدیریت ماشینهای مجازی بین چند دستگاه اشاره دارد، در حالی که VDI یک محیط کاملاً متمرکز و مدیریتشده است؛ تمامی دسکتاپهای مجازی در یک سرور مرکزی قرار دارند و بهصورت قفلشده و ایمن از همانجا مدیریت میشوند.
جمعبندی
VDI چیست؛ در این مقاله به بررسی جامع مفهوم VDI یا زیرساخت دسکتاپ مجازی پرداختهایم. همچنین، برای پاسخ به سوال VDI مخفف چیست و توضیح اینکه سرویس VDI چیست و چگونه میتواند به کسبوکارها در ارائه دستکتاپهای مجازی به کاربران کمک کند، نکات مهمی را مطرح کردهایم. اگر برایتان سوال شده که تکنولوژی VDI چیست و چگونه کار میکند، این مقاله تمام این موارد را بهطور کامل پوشش داده است. ما در اینجا به تحلیل کاربردها، مزایا، چالشها و تفاوتهای VDI با سایر راهکارهای مجازیسازی پرداختهایم تا دید کاملی از این فناوری مدرن و کاربردی در دسترس شما قرار دهیم.