ری اکت چیست؟ آشنایی با کتابخانه قدرتمند جاوا اسکریپت

درست مثل لگوهای رنگارنگ اسباب‌بازی که ساخت هرچیزی را راحت می‌کند، کتابخانه جاوا اسکریپت ری اکت (React) راه‌اندازی اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌های پیچیده را مثل آب خوردن خواهد کرد. با ری اکت فرقی نمی‌کند یک تازه‌کار باشید یا در توسعه برنامه استخوان ترکانده باشید؛ ری اکت مثل یک جعبه ابزار کامل هر آن چیزی که لازم دارید،‌ دراختیارتان قرار می‌دهد. در این مقاله به‌طور کامل بررسی خواهیم کرد react چیست و چه کاربردها، مزایا و معایبی دارد.

ری اکت چیست؟ معرفی کتابخانه قدرتمند جاوا اسکریپت 

ری اکت (React)، معروف به ری‌اکت جی اس (React.js)، یک کتابخانه قدرتمند جاوا اسکریپت برای ساخت رابط کاربری (UI) وب‌سایت‌ و وب‌اپلیکیشن‌ است که توسط فیسبوک توسعه پیدا کرده است. دلیل این‌که فیسبوک به سراغ توسعه این کتابخانه رفت این بود که نسخه اولیه DOM بسیار کند عمل می‌کرد. 

این کتابخانه به شما امکان می‌دهد تا اجزای مختلف رابط کاربری را به‌صورت مجزا و با قابلیت استفاده مجدد طراحی کنید. ری اکت به انعطاف‌پذیری و بهینگی بالا شناخته می‌شود. یادگیری react.js بسیار ساده است؛ کافی‌ست دانش اولیه کار با HTML ،CSS و جاوا اسکریپت داشته باشید و به سادگی وارد دنیای react شوید.

نحوه عملکرد ری اکت چگونه است؟

react.js از رویکردی به نام DOM مجازی (مخفف Document Object Model) استفاده می‌کند و باعث بهبود چشمگیر عملکرد رندر صفحات می‌شود. DOM در زبان جاوا اسکریپت یک رابط برنامه‌نویسی است که امکان ایجاد، حذف یا تغییر عناصر از یک سند HTML را فراهم می‌کند. 

ری اکت به جای این‌که به صور مستقیم DOM مربوط به مرورگر را دستکاری کند، یک DOM مجازی در حافظه ایجاد کرده و تغییرات را روی آن اعمال می‌کند. به این ترتیب، فقط عناصری که نیاز به تغییر دارند، در یک نسخه مجازی، اعمال می‌شوند و سپس این تغییرات به DOM اصلی منتقل می‌شوند. با این رویکرد، ری اکت فقط تغییرات ضروری را در صفحه اعمال می‌کند و سرعت لود را بالا می‌برد. درنتیجه عملکرد برنامه‌های react در مقایسه با سایر فریم‌‌ورک‌های جاوا اسکریپت به‌طور قابل توجهی بهتر خواهد بود.

کلیدی‌ترین ویژگی‌های ری اکت چیست؟

در ادامه، با چند مورد از ویژگی‌های react.js آشنا خواهیم شد:

معماری مبتنی بر کامپوننت 

ری اکت به شما این امکان را می‌دهد که رابط کاربری را به بخش‌های کوچک و مستقل به نام کامپوننت تقسیم کنید. هر کامپوننت وضعیت (state) و مشخصات خود (props که در انتقال داده از کامپوننت والد به فرزند کاربرد دارد) را دارد.

JSX (مخفف JavaScript Syntax Extension)

JSX روشی برای نوشتن کد شبیه به HTML داخل فایل‌های جاوا اسکریپت است. این ویژگی باعث می‌شود کامپوننت‌های ری اکت خواناتر و گویاتر باشند. برای درک بهتر، به کد زیر نگاه کنید:

const name = "xaas";
const ele = <h1>Welcome to {name}</h1>;

اجرای DOM مجازی 

react.js یک نسخه سبک از DOM واقعی را در حافظه نگه می‌دارد. وقتی تغییراتی ایجاد می‌شود، ری اکت فقط قسمت‌های ضروری DOM را به‌صورت بهینه به‌روز رسانی می‌کند.

جریان داده یک طرفه 

همانطور که از اسمش پیداست، جریان داده در ری اکت یک طرفه است. داده‌ها از بالا به پایین، یعنی از کامپوننت‌های والد به کامپوننت‌های فرزند منتقل می‌شوند. مشخصات (props) توسط کامپوننت فرزند نمی‌تواند داده را به کامپوننت والد بفزستد اما می‌تواند با کامپوننت والد ارتباط برقرار کند تا وضعیت (state) خود را براساس ورودی‌های دریافتی تغییر دهد.

کارایی بالا

همان‌طور که اشاره کردیم، ری اکت از virtual DOM استفاده می‌کند تا تنها بخش‌های مورد نیاز تغییر داده شوند. همین قابلیت، سرعت بالاتر DOM را به همراه دارد. علاوه بر این با توجه به اجرای DOM در حافظه، می‌توان کامپوننت‌های جداگانه را ایجاد کرد که این موضوع نیز موجب اجرای سریع‌تر DOM می‌شود.

برخورداری از کامپوننت‌ها

ری اکت به دلیل ماهیت کامپوننت-محور خود، صفحه وب را به چند کامپوننت تقسیم می‌کند. هر کامپوننت بخشی از طراحی رابط کاربری است که منطق و طراحی خاص خود را دارد. همین قضیه باعث می‌شود کامپوننت‌ها تمیزتر و سریع‌تر باشد و بتوان مجدد از آن استفاده کرد.

اپلیکیشن‌های تک صفحه‌ای

با استفاده از ری اکت برای ایجاد اپلیکیشن‌های تک صفحه‌ای (SPA)، محتوا به سرعت و بدون نیاز به لود شدن صفحه آپدیت می‌شوند. تمرکز بر استفاده مجدد از کامپوننت‌ها موجب می‌شود react گزینه‌ای ایده‌آل برای اپلیکیشن‌های real time باشد.

۴ مرحله اساسی کامپوننت در react.js

هر کامپوننت در react یک چرخه عمر دارد. این چرخه عمر شامل مجموعه متدهایی است که در مراحل مختلف وجود کامپوننت فراخوانی می‌شوند. ری اکت به طور خودکار در نقاط مختلفی از چرخه عمر کامپوننت، این متدها را فراخوانی می‌کند. درک این فازها، به فرایندهای مدیریت وضعیت، اجرای موارد جانبی و بهینه‌سازی موثر کامپوننت‌ها کمک می‌کند. 

۱. مرحله ایجاد (Initialization)

در این مرحله، کامپوننت باتوجه به مقادیر Prop و به صورت پیش‌فرض ساخته می‌شود. این کار معمولا داخل سازنده یک کلاس کامپوننت انجام می‌گیرد. 

۲. مرحله اجرا و راه‌اندازی (Mounting Phase)

• متد constructor: این متد، کامپوننت را راه‌اندازی می‌کند. شما می‌توانید مقدار اولیه برای وضعیت (State) تنظیم و آنها را با رویدادها مرتبط کنید.

• متد ()render: این متد، نمای JSX کامپوننت را برمی‌گرداند. این متد نیز در رندر اولیه و به‌روزرسانی‌های بعدی فراخوانی می‌شود.

• متد ()component Did Mount: بعد از اینکه کامپوننت داخل DOM وارد شد، این متد اجرا می‌شود. از این متد می‌توانید برای کارهای جانبی مثل گرفتن اطلاعات یا تنظیم تایمر استفاده کنید.

۳. مرحله به‌روزرسانی (Updating Phase)

• متد component Did Update (prevProps, prevState): بعد از به‌روزرسانی کامپوننت به‌دلیل تغییر Props یا state، فراخوانده می‌شود. موارد جانبی در این بخش مدیریت می‌شوند.

• متد shouldComponentUpdate (nextProps, nextState): تعیین می‌کند آیا کامپوننت نیاز به رندر مجدد دارد یا خیر. با شخصی‌سازی این متد، می‌توانید کارایی برنامه را بهینه کنید.

• متد ()render: این متد دوباره فراخوانی می‌شود تا تغییرات در state یا props حین آپدیت را نشان دهد.

۴. مرحله حذف (Unmounting Phase)

متد ()componentWillUnmount: درست قبل از اینکه کامپوننت از DOM حذف شود، این متد فراخوانده می‌شود. در این قسمت می‌توانید منابعی مانند رویدادها و تایمرها را پاکسازی کنید.

معرفی ۳ نمونه از اصلی‌ترین کاربردهای ری اکت

react.js به‌دلیل انعطاف‌پذیری قدرتمندش برای ساختن انواع وب اپلیکیشن‌ها یا اپلیکیشن‌های native فوق‌العاده است. در ادامه، با کاربردهای آن آشنا خواهیم شد:

ساخت اپلیکیشن‌های تک‌صفحه‌ای جذاب

تمرکز ری اکت بر کامپوننت‌هایی با قابلیت استفاده مجدد آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای اپلیکیشن‌های real-time مثل چت آنلاین یا پلتفرم‌های معاملات سهام تبدیل می‌کند. اپلیکیشنی مثل اینستاگرام یا دیجی‌کالا را تصور کنید. این نوع اپلیکیشن‌ها که به آن اپلیکیشن تک‌صفحه‌ای (SPA مخفف Single Page Application) می‌گویند، با ری اکت به‌راحتی ساخته می‌شوند.

در اپلیکیشن‌های تک‌صفحه‌ای، به جای اینکه هر بار یک صفحه جدید بارگذاری شود، فقط یک صفحه HTML لود شده و با تعامل شما در اپلیکیشن، محتوای آن به‌صورت پویا عوض می‌شود. این برنامه‌ها به کاربر امکان می‌دهند بدون نیاز به بارگذاری مجدد کل صفحه، محتوای آن را به‌روز کنند. 

طراحی رابط‌های کاربری پیچیده

یکی دیگر از کاربردهای ری اکت، ساخت رابط کاربری پیچیده با بخش‌های مختلف است. برای مثال، یک فروشگاه اینترنتی را تصور کنید که بخش‌های مختلفی برای ورود، ثبت‌نام، دیدن سبد خرید و قسمت‌های دیگر دارد. react به شما کمک می‌کند تا هر کدام از این بخش‌ها را به‌صورت یک کامپوننت بسازید. سپس آن‌ها را کنار هم بچینید تا کل رابط کاربری تشکیل شود. درنتیجه از این طریق ساخت و مدیریت رابط‌های کاربری راحت‌تر خواهد شد. مدل کامپوننت-محور ری اکت، به توسعه‌دهنده‌ها اجازه می‌دهد تا یک رابط کاربری پیچیده را به قسمت‌های قابل مدیریت تقسیم کنند.

استفاده از کامپوننت‌های آماده برای صرفه‌جویی در وقت

کاربرد دیگر ری اکت استفاده از کامپوننت‌های ساخته شده در قسمت‌های دیگر است. فرض کنید دکمه‌ای طراحی کردید که در چند قسمت از اپلیکیشن می‌توانید از آن استفاده کنید. با react.js می‌توانید یک بار این دکمه را ساخته و هر جای دیگر در اپلیکیشن آن را به‌کار ببرید.

مزایا و معایب ری اکت چیست؟

پس از اینکه فهمیدیم React چیست و چه کاربردی دارد، سراغ مزایا و معایب آن می‌رویم. در جدول زیر، می‌توانید در یک نگاه با معایب و مزایای react آشنا شوید. به‌خاطر داشته باشید با وجود تمام چالش‌های ری اکت، این کتابخانه همچنان یکی از محبوب‌ترین کتابخانه‌ها برای ساخت وب‌اپلیکیشن‌های مدرن و کاربرپسند محسوب می‌شود.

تفاوت Next.js با react چیست؟

Next.js یک فریم ورک بر پایه React است که به شما ابزارهای لازم برای ساختن وب اپلیکیشن‌های تک‌صفحه‌ای را می‌دهد. یعنی Next.js تنظیمات و ابزارهای مورد نیاز برای کار با ری اکت را مدیریت کرده و ساختار، قابلیت‌ و امکان بهینه‌سازی بیشتری برای برنامه شما فراهم می‌کند.

Next.js علاوه‌بر سمت سرور، در سمت کاربر کار می‌کند و ویژگی‌های اضافی مانند مسیریابی، دریافت اطلاعات (Data Fetching) و رندر کردن ارائه می‌دهد. شما می‌توانید از ری اکت برای ساخت رابط کاربری (UI) خود استفاده کنید. سپس به تدریج از قابلیت‌های Next.js برای حل نیازهای رایج برنامه مانند مسیریابی و کش کردن بهره ببرید. این کار در نهایت باعث بهبود تجربه توسعه‌دهنده و کاربر خواهد شد.

چرا react.js برای ساختن وب‌سایت‌های کارآمد، حرف اول را می‌زند؟

دنیای برنامه‌نویسی وب پر از فریمورک‌های مختلف است، اما رreact.js به‌دلیل انعطاف‌پذیری بی‌نظیر یک سروگردن از بقیه بالاتر است. بر خلاف انگولار (Angular) و ویو (Vue.js) که روش‌های خاصی را برای حل مشکلات، به توسعه‌دهندگان تحمیل می‌کنند، ری اکت به شما آزادی عمل کامل می‌دهد؛ یعنی خودتان تصمیم می‌گیرید چطور برنامه‌ موردنظرتان را بسازید و بخش‌های مختلف آن را کنار هم بچینید.

مثلا Vue.js برای مدیریت state از Vuex بهره می‌برد. Angular نیز از NGXS یا NGRX برای مدیریت state استفاده می‌کند و مسیریاب خاص خود را دارد. اما ری اکت هیچ محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کند. شما می‌توانید براساس نیاز پروژه‌ خود کتابخانه‌های مختلفی را انتخاب کنید. مثلا برای  سیستم روتینگ می‌توانید از بسته‌های جانبی مثل React Router استفاده کنید. همچنین می‌توانید برای مدیریت state سراغ Redux رفته یا از قابلیت Context API ری اکت استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: فریم ورک ویو (Vue.js) چیست؟

به‌طورکلی، چیزی که react.js را میان گزینه‌های دیگر برجسته می‌کند، علاوه‌بر قابلیت‌های مختلف، انعطاف‌پذیری‌ است که به توسعه‌دهنده‌ها می‌دهد. چه بخواهید یک اپلیکیشن تک‌صفحه‌ای ساده بسازید یا دنبال یک راهکار پیچیده برای سازمان‌های بزرگ باشید، ری اکت قدرت انتخاب و آزادی عمل بالایی را دراختیارتان قرار می‌دهد.

جمع‌بندی

ری اکت برای توسعه‌دهنده مثل یک جعبه‌ابزار کامل برای پیمانکار ساختمان است. در این مقاله، به‌طور کامل پاسخ سوال «ری اکت چیست؟» را بررسی کردیم.