BigBlueButton نرم‌افزاری متن باز است که برای برگزاری کلاس‌ها و آموزش آنلاین مورد استفاده قرار می‌گیرد
مقدمه
BigBlueButton نرم‌افزاری است جهت برگزاری کلاس‌ها و آموزش آنلاین و به صورت متن باز است. BigBlueButton به معلم، مدرس و استاد این امکان را می‌دهد که فایل‌های آموزشی خود را به صورت slide با دانش آموزان و یا دانشجویان به اشتراک بگذارند. همچنین امکان به اشتراک گذاریdesktop ، امکان ارائه و چت به صورت صوتی و تصویری و حتی text از طریق مروگر وب مهیا می‌کند. در این مقاله شما آموزش نصب BigBlueButton را به کمک یک رابط کاربری به نام Greenlight خواهید آموخت. Greenlight کلاس مجازی شما را با استفاده از مرورگر در دسترس قرار می‌دهد و هچنین استفاده از پروتکل HTTPS را برای ایمن نگه داشتن اطلاعات اعمال می‌کند.
پیش‌نیاز‌ها
قبل از شروع فرآیند نصب به موارد زیر توجه نمایید.
سرور 64 بیتی با سیستم عامل Ubuntu 16.4 برای راه اندازی BigBlueButton مورد نیاز است، و جهت راه اندازی سرور Ubuntu 16.04 می‌توانید با سرچ در گوگل اطلاعات خود را تکمیل کنید. در طول فرآیند نصب و آماده سازی، سرور فایروال روی سرور راه اندازی نکنید. برای راه اندازی سرور Ubuntu 16.04 موارد زیر را نیز لحاظ بفرمایید.
سرور BigBlueButton به منابع زیر جهت راه‌اندازی نیازمند است.
حداقل 8 گیگ رم، و در صورت امکان 16 گیگ رم به سرور تخصیص دهیم.
حداقل 4 هسته پردازنده، و در صورت امکان 8 هسته به پردازنده خود تخصیص دهیم.
نکته : در نظر داشته باشید موارد ذکر شده برای سرور‌های فیزیکی در نظر گرفته شده است. لذا در صورت نیاز به راه اندازی در زیر ساخت‌های مجازی نظیر کلود منابع می‌بایست بالاتر در نظر گرفته شود.
BigBlueButton تنها امکان نصب روی سرور Ubuntu 16.04 LTS را دارد. این سیستم عامل دیگر به روز رسانی‌های جدید نرم‌افزاری را دریافت نمی‌کند. اما تا سال 2024 به روز رسانی‌های امنیتی را دریافت می‌کند، بنابراین اجرای این نرم‌افزار و استفاده از آن در محیط اینترنت می‌تواند امن باشد. توجه داشته باشید که Ubuntu 16.04 به صورت خام می‌بایست روی سرور نصب و راه‌اندازی شود و هیچ پکیج و یا نرم‌افزار اضافی روی آن نباید راه‌اندازی شود چرا که ممکن است موارد اضافی باعث اختلال در راه‌اندازی BigBlueButton شود.
نام hostname به سرور شما اشاره می‌کند و این نام، نامی‌خواهد بود که توسط آن در مرورگر خود به BigBlueButton متصل خواهید شد. نام hostname شما می‌بایست در محیط اینترنت به IP سرور BigBlueButton ترجمه و یا resolve گردد. به عبارتی دیگر برای راه اندازی و استفاده از BigBlueButton می‌بایست دامنه‌ای تهیه کنید (دامنه‌ای که کاربران برای اتصال به BigBlueButton می‌بایست در مرورگر خود وارد نمایند) و آن دامنه حتما می‌بایست به عنوان hostname سرور معرفی گردد.
قبل از فرآیند نصب به سرور خود (با یوزر root لاگین نکنید) لاگین نمایید.
مرحله اول – نصب BigBlueButton
در این مرحله شما اسکریپت مربوط به راه‌اندازی BigBlueButton را نصب و اجرا خواهید کرد. و با اجرای این اسکریپت پکیچ‌های مورد نیاز BigBlueButton نصب و کانفیگ خواهد شد. برای نصب دو پکیج اصلی مودر نیاز است که BigBlueButton server و Greenlight client که با نصب آنها BigBlueButton به صورت کامل راه اندازی و قابل استفاده است. با توجه به تعداد زیاد بسته‌های مورد نیاز نصب، فرآیند نصب حدود 30 دقیقه زمان خواهد برد، البته سرعت اینترنت و پهنای باند تاثیر زیادی در فرآیند نصب خواهد داشت و این 30 دقیقه طبق مراجع اصلی و معتبر مربوط به BigBlueButton اعلام شده است و با توجه به تفاوت سرعت اینترنت و محدودیت‌ها در کشور‌های خارجی با ایران، قطعا فرآیند نصب BigBlueButton در ایران با توجه به محدودیت‌ها و سرعت…. بیش از 30 دقیقه زمان خواهد برد.
در ابتدا اسکریپت installer مربوط به BigBlueButton را با کامند curl دانلود می‌کنیم.
• curl https://ubuntu.bigbluebutton.org/bbb-install.sh -o bbb-install.sh
-o bbb-install.sh این کامند به curl می‌گوید که installerفایل دانلود شده را به نام bbb-install.sh ذخیره کند.
سپس می‌بایست قابلیت اجرایی به اسکریپت دانلود شده را با کامند زیر اعطا کنیم.
• chmod 755 bbb-install.sh
دسرتسی 755 طبق موارد زیر اعمال می‌شود.
• User: read=4, write=2, execute=1 Total: 7 • Group: read=4, execute=1 Total: 5 • World: read=4, execute=1 Total: 5
قبل از اجرا کردن اسکریپت دانلود شده از اینترنت بهتر است که مروری روی اسکریپت داشته باشید، با کامند less امکان مرور اسکریپت دانلود شده وجود دارد. با توجه به کامند زیر این امکان میسر می‌شود.
• less bbb-install.sh
زمانی که اسکریپت را مرور کردید می‌توانید با زدن کلید q از آن خارج شوید.
برای اجرا کردن اسکریپت فوق می‌بایست user مربوطه root باشد و به عبارتی دیگر اسکریپت فوق را با کاربری به غیر از root نمی‌توان اجرا کرد و برای لاگین کردن به یوزر root می‌توانید کامند زیر را وارد کرد.
• sudo -i
با توجه به تغییر یوزری که اعمال کردیم به دایرکتوری /root/ منتقل می‌شویم. بنابراین زمانی که می‌خواهیم اسپریکت installer را اجرا کنیم می‌بایست مسیر آن را به صورت کامل وارد نماییم. در مثال زیر ما مسیر را تغییر دادیم به /home/sammy/bbb-install.sh تا با یوزر‌های غیر root نیز match شود.
اسکریپت installer را با توجه به کامند زیر اجرا می‌کنیم.
• /home/sammy/bbb-install.sh -v xenial-22 -s bbb.your_domain -e sammy@your_email -w -g
توضیحات مربوط به آپشن‌های استفاده شده در کامند بالا:
-v xenial-22 : ست کردن ورژن Ubuntu
-s bbb.your_domain : دامنه تهیه شده مورد نظر را که روی hostname سیستم عامل خود set کرده ایم وارد می‌کنیم.
e sammy@your_email: از ایمیل فوق در راستای فعال کردن SSL برای دامنه مربوط به BigBlueButton استفاده می‌شود و زمانیکه SSL مربوط به دامنه به زمان expire شدن نزدیک شود به ایمیل مشخص شده اطلاع رسانی انجام خواهد شد.
-w : نصب و کانفیگ فایروال ufw
-g : نصب اینرفیس کاربری Greenlight
بعد از اجرا کردن scripts فوق که در کامند بالا ذکر شده است، شما فرآیند نصب BigBlueButton server و اینترفیس کاربری Greenlight را به صورت کامل انجام داده‌اید، خروجی زیر را خواهید داشت.
# Potential problems described below # Not running: tomcat7 or grails ................................................................................ # Error: Could not connect to the configured hostname/IP address # # https://your_domain/ # # If your BigBlueButton server is behind a firewall, see FAQ. # Warning: found only 2 cores, whereas this server should have (at least) 4 CPU cores # to run BigBlueButton in production. # # https://docs.bigbluebutton.org/install/install.html#minimum-server-requirements #
ارور‌ها در خروجی به این دلیل می‌باشند که پروسس‌های نصب tomcat7 و grails هنوز به اتمام نرسیده‌اند. در صورتی که ارور‌هایی را در خروجی مشاهده کردید چند دقیقه صبر کنید و سپس کامند زیر را وارد نمایید.
• bbb-conf --check
بعد از زدن کامند فوق اروری را مشاهده نخواهید کرد. (بعد از چند دقیقه از اجرا کردن اسیکریپ و تکمیل فرایند‌ها، ارور‌ها رفع خواهند شد )
می‌توانیم با زدن کامند زیر رول‌های مربوط به فایروال ufw که در طول نصب راه اندازی و رول‌های مورد نیاز در آن اضافه شده‌اند را مشاهده کنیم.
ufw output Status: active To Action From -- ------ ---- 1935/tcp DENY Anywhere OpenSSH ALLOW Anywhere Nginx Full ALLOW Anywhere 16384:32768/udp ALLOW Anywhere 1935/tcp (v6) DENY Anywhere (v6) OpenSSH (v6) ALLOW Anywhere (v6) Nginx Full (v6) ALLOW Anywhere (v6) 16384:32768/udp (v6) ALLOW Anywhere (v6)
همان طور که در خروجی بالا مشاهده می‌کنید رول‌های مورد نیاز BigBlueButton در فایروال ufw اضافه شده‌اند.
تا اینجای مراحل راه‌اندازیBigBlueButton server و اینترفیس کاربری Greenlight نصب و run شده‌اند. در حال حاضر می‌بایست یوزر admin ساخته شود که برای اتصال و login به سرور از آن استفاده کرد.
مرحله دوم-ساخت یوزر ادمین
در این مرحله شما یوزر ادمین در سرور خود را خواهید ساخت، شما یوزر ادمین را با نام کاربری و رمز پیش فرض خواهید ساخت که به شرح زیر می‌باشند:
• Username: admin@example.com • Password: administrator
بسیار مهم است که که پس از لاگین به سرور، رمز خود را تغییر دهید.
طبق کامند زیر دایرکتوری که در آن هستیم را تغییر می‌دهیم.
• cd /root/greenlight/
سپس کامند زیر را وارد می‌کنیم.
• docker exec greenlight-v2 bundle exec rake admin:create
اینترفیس کاربری Greenlight به صورت کانتینری است.
در خروجی زیر مورادی زیر را مشاهده خواهید کرد.
Output Account successfully created. Email: admin@example.com Password: administrator Role: admin PLEASE CHANGE YOUR PASSWORD IMMEDIATELY
دیگر نیازی به لاگین بودن با یوزر root وجود ندارد و می‌توانید با کامند exit از سرور خود خارج شوید.
حال می‌بایست به سرور خود لاگین (از طریق مرورگر) و اطلاعات خود را تغییر داده و سپس نمونه‌ای برای آموزش آنلاین دانش آموزان و دانشجویان ایجاد نمایید.
مرحله سوم – ایمن سازی سرور BigBlueButton
در این مرحله شما به BigBlueButton لاگین می‌کنید و رمز پیش فرض خود را تغییر می‌دهید و همچنین می‌توانید برخی از تغییرات BigBlueButton را جهت ایمن تر شدن برای استفاده از دانش‌آموزان اعمال و پیکر بندی نمایید.
اولین کاری که می‌بایست انجام دهید باز کردن مرورگر خود و وارد کردن دامنه مربوط به BigBlueButton در مرورگر خود است. با وارد کردن اطلاعات و کلیک روی Sign in اقدام به لاگین نمایید. اطلاعات لاگین شبیه به الگوی زیر می‌باشند.
• Email: admin@example.com
• Password: administrator
برای اولین بار که وارد سیستم می‌شوید، یک بنر قرمز هشدار نمایش داده می‌شود که به شما یادآوری می‌کند رمز پیش فرض را به روز رسانی کنید. (رمز خود را تغییر دهید)
روی here کلیک کنید تا خط بنر تغییر کند. این شما را مستقیماً به صفحه اصلاح رمز عبور میبرد. از رمز پیش فرض قدیمیadministrator و سپس رمز ایمن جدید برای لاگین به BigBlueButton وارد نمایید.
با کلیک کردن روی Account info می‌توانید برخی از اطلاعات خود را تغییر دهید.
اطلاعاتی همانند نام و آدرس ایمیل می‌توان از طریق این قسمت تغییر داد.
در قسمت Organization Settings و سپس قسمت Site Settings و سپس قسمت Settings مواردی وجود دارد که مطابق با آن می‌توان رفتار BigBlueButton را تغییر و پیکربندی کنید که برخی از آنها شامل موارد زیر می‌باشند.
Registration Method: در این تنظیمات می‌توان نحوه پیوستن کاربران (jojn شدن کاربران) به BigBlueButton را مشخص کرد. که برای این موارد گزینه‌های زیر وجود دارد.
Require Authentication for Rooms:
فقط کاربرانی که وارد سیستم شده‌اند می‌توانند به یک اتاق (کلاس) بپیوندند.
Allow Users to Share Rooms:
این تنظیم به شما امکان می‌دهد کاربران را از اشتراک گذاری اتاق (کلاس) با سایر کاربران منع کنید.
Allow Users to Preupload Presentations:
این گزینه به کاربران امکان می‌دهد تا قبل از شروع کلاس ارائه‌های (فایل‌ها و… ) خود را بارگذاری کنند.
Recording Default Visibility:
این گزینه باعث می‌شود ضبط‌هایی که در یک کلاس استفاده می‌کنید (فیلم‌های کلاسی که رکورد کرده‌اید) برای همه کاربران یا فقط کسانی که عضو کلاس هستند قابل مشاهده باشد.
Require Room Owner and Joiner Consent to Recording:
این گزینه مشخص می‌کند برای رکورد کردن کلاس توسط کاربران نیاز به تاییدیه صاحب کلاس وجود دارد.
Number of Rooms per User:
این گزینه حداکثر تعداد اتاق‌هایی را که کاربر می‌تواند ایجاد کند، مشخص می‌کند.
نتیجه: در این مقاله، شما یک سرور BigBlueButton و رابط کاربری Greenlight را نصب و پیکربندی کرده‌اید. اکنون می‌توانید با همه منابعی که BigBlueButton فراهم می‌کند، کلاس‌های مجازی را برای دانش آموزان و دانشجویان خود برگزار کنید. و از فیلد‌ها و مزیای آن شامل رکورد کردن کلاس و…. بهره مند شوید.
