اپلیکیشن سرور یا سرور برنامه چیست؟ معرفی جامع راهکار کاربردی وب

اپلیکیشن سرور قلب تپنده دنیای وب است. پشت صحنه تقریبا وب‌سایتی، یک سرور اپلیکیشن وجود دارد که مانند ارکستری ماهر، تمام اجزای وب‌سایت را هدایت و هماهنگ می‌کنند تا تجربه‌ای روان و بی‌نقص برای شما به ارمغان آورد. در فرایندهایی از جمله پردازش درخواست‌ها و تولید محتوای پویا تا مدیریت دسترسی و حفظ امنیت اطلاعات، سرورهای برنامه نقش کلیدی در عملکرد هر وب‌سایت ایفا می‌کنند. در این مقاله، به بررسی کامل Application Server و نیز ویژگی، کاربرد، انواع و نحوه عملکرد آن می‌پردازیم. با خواندن این مقاله، همچنین با انواع اپلیکیشن سرور و نیز تفاوت آن با وب‌سرورها آشنا خواهید شد.

اپلیکیشن سرور چیست؟ کلید طلایی دنیای وب پویا

سرور اپلیکیشن (Application Server)، نرم‌افزاری است که نقش واسطه را بین سیستم‌عامل کامپیوتر، برنامه‌های کاربردی که کاربران با آنها کار می‌کنند و منابع خارجی مثل سیستم مدیریت پایگاه‌داده (DBMS) و سرویس‌های ارتباطی مبتنی بر اینترنت بازی می‌کند. به عبارت ساده‌تر، سرور اپلیکیشن وظایف اصلی پردازش و اجرای منطق کسب‌وکار شما را بر عهده دارد و دسترسی و اجرای برنامه‌های کاربردی را برایتان آسان می‌کند.

از جمله چالش‌هایی که یک سرور اپلیکیشن باید با آنها کنار بیاید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خرابی نرم‌افزار و سخت‌افزار
• پراکندگی برنامه‌های بزرگ در سیستم
• تعداد زیاد درخواست‌های همزمان کاربران
• نیازهای متغیر برنامه‌ها به منابع اطلاعاتی و پردازشی

یک سرور اپلیکیشن خوب باید عملکرد، دسترسی و درستی برنامه‌های سازمانی را تضمین کند. این سرورها معمولا از زبان‌های برنامه‌نویسی و سیستم‌های استقرار متنوعی پشتیبانی می‌کنند، اما اغلب روی یک یا دو مورد خاص تمرکز دارند. برخی سرورهای برنامه، مانند Jakarta EE (که پیش‌تر با نام Java EE شناخته می‌شد)، از رابط‌ها و پورت‌های استاندارد برنامه استفاده می‌کنند، در حالی که برخی دیگر کاملا اختصاصی هستند.

قابلیت و ویژگی اپلیکیشن سرور 

سرورهای برنامه مثل جعبه‌ابزارهای قدرتمندی هستند که با امکانات مختلف، توسعه و مدیریت نرم‌افزارها را ساده‌تر و کارآمدتر می‌کنند. این امکانات را می‌توان به دو دسته کلی امکانات اصلی و جانبی تقسیم کرد. امکانات اصلی شامل موارد زیر است:

محفظه‌سازی منابع داده

محفظه‌سازی منابع داده (Encapsulation of data sources) به معنای پنهان‌سازی جزئیات پیاده‌سازی و دسترسی مستقیم به منابع داده (مانند پایگاه‌های داده) و ارائه یک رابط کاربری ساده و یکپارچه برای تعامل با آن‌ها است.

ارتباط با سرویس‌های با ارزش‌تر

سرور برنامه این قابلیت را دارد که با سرویس‌های دیگر مانند سرویس ایمیل یا احراز هویت کاربران ارتباط برقرار کند.

ارتباط غیرهمزمان 

Asynchronous communication یا «ارتباط غیرهمزمان» یکی از روش‌های رایج ارتباط بین فرایندها و سیستم‌های مختلف است. در ارتباط غیرهمزمان، درخواست از طرف سرویس گیرنده (کلاینت) به سرور ارسال می‌شود (که نیازمند پردازش طولانی است) و بلافاصله یک پاسخ تأیید ارسال دریافت می‌کند. سرور اپلیکیشن از ارتباط غیر همزمان پشتیبانی می‌کند.

حفظ دائمی اطلاعات

اپلیکیشن سرورها به گونه‌ای عمل می‌کنند که حتی اگر فرایند اجرای آنها از سمت کاربر یا به هر دلیل دیگر به پایان برسد، داده‌های مرتبط با آن فرایند، همچنان حفظ می‌شوند.

سرویس‌های دایرکتوری 

دایرکتوری سرویس، پایگاه داده‌ای برای ذخیره‌سازی و مدیریت اطلاعات مربوط به کاربران و منابع است. این سرویس‌ها که با نام‌های مختلفی مانند دایرکتوری، مخزن کاربر، مخزن هویت یا دایرکتوری LDAP شناخته می‌شوند، اطلاعاتی مانند نام کاربری، رمز عبور، تنظیمات شخصی، جزئیات دستگاه و موارد دیگر را نگهداری می‌کنند. در کل، دایرکتوری سرویس، دیتابیس و اپلیکیشن سرور با هم کار می‌کنند تا به کاربران و دستگاه‌ها اجازه ورود و دسترسی به منابع را بدهند.

استانداردهای اتصال به پایگاه داده

برقراری ارتباط اپلیکیشن سرور با پایگاه داده به لطف استفاده از استانداردهای رایج، فرایندی آسان‌تر برای توسعه‌دهندگان را به همراه داشته است.

با استفاده از یک Application Server به‌طور خودکار از یک سری امکانات جانبی هم بهره‌مند می‌شوید که کارتان را راحت‌تر می‌کند. امکانات جانبی شامل موارد زیر است:

• قابلیت ارتقاپذیری بهتر: اپلیکیشن سرور می‌تواند به گونه‌ای طراحی شده باشد که امکان ارتقاء آن برای مدیریت حجم بیشتری از کاربران و ترافیک وب‌سایت به‌سادگی وجود داشته باشد.
• مانیتورینگ: اپلیکیشن سرور می‌تواند عملکرد وب‌سایت را مانیتور کرده و درصورت بروز مشکل، هشدارهای لازم را صادر کند.
• قابلیت لاگ‌گیری: این نوع سرور می‌تواند تمامی اتفاقات و فعالیت‌های وب‌سایت را ثبت کرده و به عیب‌یابی و تجزیه و تحلیل عملکرد وب‌سایت کمک کند.
• گزینه‌های کالیبراسیون: سرور اپلیکیشن این امکان را می‌دهد تا تنظیمات مختلفی را برای بهینه‌سازی عملکرد وب‌سایت انجام دهید.
• مدیریت زمان اجرا: اپلیکیشن سرور، برنامه‌های کاربردی وب‌سایت را در زمان اجرا مدیریت می‌کند.
• مدیریت چرخه‌ عمر نرم‌افزار: امکانات لازم برای پچ کردن، به‌روزرسانی، ارسال و استقرار برنامه‌های کاربردی وب‌سایت را به‌راحتی فراهم می‌کند.

نحوه کار اپلیکیشن سرور چگونه است؟

برای اینکه درک کنیم یک سرور برنامه (سرور اپلیکیشن) چطور کار می‌کند، باید با جایگاه آن در شبکه آشنا شویم. سرور برنامه بین کاربر و پایگاه داده قرار می‌گیرد. اپلیکیشن سرور، مانند وب‌سرور، می‌تواند درخواست‌های HTTP را دریافت کرده و پاسخ دهد، اما علاوه‌بر آن قادر است درخواست‌های دیگری را مدیریت کرده و نتایج‌شان را پردازش کند. این مورد یکی از تفاوت‌های اصلی بین سرور برنامه و وب سرور است. در ادامه کمی بیشتر در مورد نحوه کارکرد این دو صحبت می‌کنیم:

۱. فرض کنید می‌خواهید وارد یک وب‌سایت شوید. شما مرورگر را باز می‌کنید و آدرس سایت را وارد می‌کنید. 

۲. درخواست شما با پروتکل HTTP به وب سرور فرستاده می‌شود. اگر درخواست شما برای یک صفحه ساده و ثابت (استاتیک) باشد، وب‌سرور آن را پردازش کرده و به‌طور مستقیم برای شما ارسال می‌کند.

۳. اگر درخواستتان نیاز به پردازش اطلاعات داشته باشد، مثلاً بخواهید وارد حساب کاربری‌تان شوید یا کالایی را خریداری کنید، وب سرور نمی‌تواند مستقیماً پاسخ دهد.

۴. در این حالت، وب‌سرور درخواست شما را از طریق پروتکل HTTP به اپلیکیشن سرور ارسال می‌کند.

۵. سرور اپلیکیشن با پایگاه داده ارتباط برقرار کرده، اطلاعات مورد نیاز شما را دریافت می‌کند و پاسخی به وب‌سرور برمی‌گرداند.

۶. این پاسخ ممکن است شامل اطلاعات خوانده شده از پایگاه داده یا نتایج پردازش‌های خاص باشد. در نهایت، وب سرور پاسخ را به شکلی قابل فهم برای مرورگر شما ارسال می‌کند و مرورگر آن را نمایش می‌دهد.

همانطور که دیدیم، اپلیکیشن سرور معمولا با وب سرور همکاری می‌کند تا درخواست‌های کاربران را مدیریت کند. ابتدا کاربر درخواستی به وب سرور می‌فرستد، وب سرور آن را به سرور برنامه (سرور اپلیکیشن) که در لایه میانی قرار دارد، ارسال می‌کند. اپلیکیشن سرور اطلاعات را از لایه سوم (مثلا پایگاه داده) دریافت کرده و برای وب‌سرور می‌فرستد. درنهایت، پاسخ را برای کاربر نمایش می‌دهد. در مقاله‌ای دیگر از ابر زَس می‌توانید به طور دقیق‌تر با تفاوت وب سرور و اپلیکیشن سرور آشنا شوید.

کاربرد اصلی سرور اپلیکیشن چیست؟

سرور اپلیکیشن مثل یک زیرساخت نرم‌افزاری عمل می‌کند که برنامه‌های تحت وب روی آن اجرا می‌شود. اصلی‌ترین کاربردهای سرور اپلیکشن را می‌توان به‌صورت زیر دسته‌بندی کرد:

• اجرای روان‌تر برنامه‌ها: با کاهش حجم داده‌هایی که دستگاه کاربر باید پردازش کند، برنامه‌ها سریع‌تر اجرا می‌شوند و تجربه کاربری بهبود پیدا می‌کند..
• سرعت بالاتر: اپلیکیشن سرور اطلاعات را به‌صورت موقت ذخیره می‌کند تا سری بعد که به آن اطلاعات نیاز شد، سریع‌تر در دسترس قرار دهد. 
• امنیت و مجوزدهی: سرور برنامه با اعمال اقدامات امنیتی مانند احراز هویت و مجوزدهی، از داده‌های حساس و منابع برنامه محافظت می‌کند.
• رسیدگی به درخواست‌های کاربران: درخواست‌های کاربران را دریافت کرده و بر اساس منطق و داده‌های برنامه، پاسخ مناسب را تولید می‌کند.
• مدیریت منطق کسب‌وکار: هسته‌ اصلی برنامه، قوانین و محاسبات اختصاصی آن در سرور اپلیکیشن اجرا می‌شود. با این کار، بار پردازشی از روی دستگاه‌های کاربر (مثل گوشی یا کامپیوتر) کم شده و عملکرد کلی برنامه بهبود پیدا می‌کند.
• دسترسی به پایگاه داده: سرور اپلیکیشن به شکل امن و کارآمد با پایگاه داده ارتباط برقرار می‌کند. این ارتباط شامل دریافت، به‌روزرسانی و هماهنگ‌سازی داده‌هایی است که برنامه به آن‌ها نیاز دارد.
• مدیریت Sessionها: اپلیکیشن سرور سشن‌های کاربران را مدیریت می‌کند و اطلاعات مربوط به وضعیت آن‌ها را نگه می‌دارد تا تجربه‌ای شخصی‌سازی‌شده ارائه دهد.
• توزیع بار: اپلیکیشن سرور می‌تواند با استفاده از لود بالانسینگ درخواست‌های ورودی را بین چندین سرور مختلف تقسیم کند تا عملکرد برنامه بهینه شود.
• کش کردن (Caching): سرور اپلیکیشن می‌تواند داده‌ها یا منابعی که به‌طور مکرر مورد استفاده قرار می‌گیرند، کش کند تا عملکرد برنامه بهتر شود و بار روی پایگاه داده را کاهش دهد.
• یکپارچه‌سازی با سرویس‌های دیگر: سرور اپلیکیشن امکان برقراری ارتباط با سرویس‌های خارجی یا APIها را فراهم می‌کند؛ به این ترتیب، یکپارچه‌سازی بدون مشکل با قابلیت‌های ارائه‌دهندگان ثالث را ممکن می‌سازد.
• مدیریت تراکنش‌ها: اپلیکیشن سرور در عملیات پیچیده، یکپارچگی و انسجام داده‌ها را تضمین می‌کند.
• استقرار سرویس‌های وب: سرور اپلیکیشن می‌تواند میزبان سرویس‌های وب باشد که ارتباط و تبادل داده بین برنامه‌های مختلف را راحت می‌کنند.

چرا به اپلیکیشن سرور نیاز داریم؟

حالا، فرض کنید وب‌سرورها مثل نگهبان‌های کوچیک و چابکی مسئولیت رسیدگی به درخواست‌های ساده کاربران را دارند. این نگهبان‌ها می‌توانند به‌سرعت اطلاعات ثابت (مثل صفحات وب) را با حفظ امنیت بالا برای برنامه‌های مختلف پیدا کنند و تحویل دهند. با این‌حال، وقتی پای درخواست‌های پیچیده‌تر و پویاتر (مثل اجرای خود برنامه) به میان می‌آید، اینجاست که به کمک یک همکار قدرتمندتر یعنی اپلیکیشن سرور نیاز دارند.

مکانیزم‌های کشینگ در اپلیکیشن سرور

یکی از تکنیک‌های مهم در سرورهای اپلیکیشن، فرایند کش (Caching) نام دارد. این تکنیک با ذخیره‌سازی موقت داده‌ها یا صفحات پربازدید در حافظه سرور، سرعت و عملکرد برنامه را افزایش می‌دهد. با استفاده از کش، سرور برنامه می‌تواند بدون نیاز به پردازش مجدد، درخواست‌های تکراری و پاسخ‌های از پیش ذخیره شده را به‌طور مستقیم برای کاربران ارسال کند. این کار به‌شکل قابل توجهی سرعت پاسخ‌دهی را افزایش داده و بار روی منابع سرور را کم می‌کند. برای مثال، اطلاعات مربوط به هر سشن کاربری، پروفایل‌های کاربران و محتوای پویای پربازدید مثل فیدهای خبری یا اطلاعات مالی، می‌توانند در حافظه پنهان ذخیره شوند.

امنیت در اپلیکیشن سرور

امنیت در اپلیکیشن سرورها به دلیل نقش آن‌ها در پردازش اطلاعات حساس و مدیریت تعاملات کاربران، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این سرورها برای محافظت در برابر دسترسی‌های غیرمجاز و تهدیدات سایبری، از چند مکانیزم امنیتی مختلف استفاده می‌کنند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.

تایید هویت و مجوزدهی

برای اطمینان از اینکه فقط کاربران تایید شده می‌توانند به منابع خاصی دسترسی داشته باشند، سرور اپلیکیشن از مکانیزم‌های ورود به سیستم، تایید هویت مبتنی بر توکن و لیست‌های کنترل دسترسی استفاده می‌کند.

رمزنگاری داده‌ها

برای محافظت از داده‌ها هنگام انتقال و ذخیره‌سازی، سرورهای اپلیکیشن از پروتکل امنیتی SSL/TLS برای برقراری ارتباطات ایمن و الگوریتم‌های رمزنگاری برای داده‌های ذخیره‌شده استفاده می‌کنند.

اعتبارسنجی ورودی

برای جلوگیری از حملات رایج وب مانند تزریق SQL و اسکریپت‌نویسی بین سایتی (XSS)، سرورها اعتبارسنجی ورودی دقیق را انجام می‌دهند.

ممیزی و نظارت

نظارت و ثبت پیوسته فعالیت‌ها، بینش لازم برای شناسایی موارد مشکوک به نقض امنیتی را فراهم می‌کند و به حفظ انطباق با استانداردهای امنیتی کمک می‌کند.

انواع اپلیکیشن سرور از نظر پیکربندی

برنامه‌های سرور در انواع و پیکربندی‌های مختلفی وجود دارند که هر کدام برای نیازها و محیط‌های خاصی طراحی شدند. درک این تنظیمات رایج به شما کمک می‌کند تا بهترین معماری را برای برنامه‌های خود انتخاب کنید.

۱. پیکربندی مستقل سرور اپلیکیشن 

در این روش ساده، یک برنامه‌ سرور به‌تنهایی تمام جنبه‌های پردازش برنامه را مدیریت می‌کند، از منطق کسب‌وکار گرفته تا تعامل با پایگاه داده. این راه‌اندازی برای برنامه‌هایی با ترافیک متوسط و نیازهای پردازش ساده مناسب است.

۲. پیکربندی کلاستری سرور اپلیکیشن

برای سناریوهای ترافیک بالاتر، می‌توان از پیکربندی کلاسترینگ استفاده کرد. این روش شامل چندین اپلیکیشن سرور است که با هم برای رسیدگی به درخواست‌ها کار می‌کنند و باعث بهبود توزیع بار (load balancing) و تحمل خطا (fault tolerance) می‌شوند. درصورت خرابی یک سرور، سایر سرورها می‌توانند کار آن را برعهده بگیرند تا در دسترس بودن برنامه به‌طور مداوم حفظ شود.

۳. پیکربندی چندلایه سرور اپلیکیشن

در برنامه‌های پیچیده‌تر، ممکن است از پیاده‌سازی چندلایه استفاده شود، جایی که سرورهای مختلف برای وظایف خاصی مانند پردازش داده، منطق برنامه و نمایش محتوا به‌کار گرفته می‌شوند. این جداسازی باعث بهبود عملکرد و امنیت می‌شود.

انواع اپلیکیشن سرور از نظر عملکرد

در دنیای وب، سرورهای مختلفی با کاربری‌های خاص وجود دارند. به‌طور کلی، سرورهای برنامه را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:

۱. سرورهای فعال 

این نوع، کدهای نوشته‌شده روی سرور را اجرا کرده و با پایگاه‌ داده و منابع دیگر تعامل برقرار می‌کند تا محتوای پویا را براساس درخواست‌ کاربران تولید کند. به عبارت دیگر، سرورهای فعال مسئولیت منطق کسب‌وکار (قوانین و محاسبات مرتبط با عملکرد برنامه) را برعهده داشته و با پردازش اطلاعات، پاسخ‌های لحظه‌ای به کاربران ارائه می‌دهند.

۲. سرورهای اطلاعات وب 

این نوع سرورهای اپلیکیشن به‌طور خاص برای مدیریت درخواست‌های مرتبط با محتوای وب و بازیابی اطلاعات طراحی شدند. آن‌ها وظیفه پردازش کوئری‌ها، مدیریت دیتابیس و تحویل صفحات وب پویا حاوی اطلاعات مرتبط به کاربران را برعهده دارند.

۳. سرورهای کامپوننت 

این نوع سرورها که به «سرورهای برنامه مبتنی بر کامپوننت» (یا component-based application servers) نیز شناخته می‌شوند، برای میزبانی و مدیریت قطعات یا همان کامپوننت‌های نرم‌افزاری قابل‌استفاده مجدد ساخته شدند. این قطعات نرم‌افزاری می‌توانند به‌صورت پویا کنار هم قرار گرفته و اجرا شوند تا قابلیت‌های خاصی را برای برنامه‌های وب فراهم کنند. استفاده از این سرورها، منجر به افزایش ماژولار بودن و امکان استفاده مجدد از کدها می‌شود.

مهم‌ترین مزایای اپلیکیشن سرور چیست؟

اپلیکیشن سرور نقش بسیار مهمی در زیرساخت‌های نرم‌افزاری امروزی ایفا می‌کند. این ابزار با ارائه یک لایه میانی بین کاربران و منابع سرور، امکان مدیریت و اجرای کارآمد برنامه‌های کاربردی را فراهم می‌آورند. در ادامه برخی از مهم‌ترین مزایای اپلیکیشن سرور را آورده‌ایم:

افزایش امنیت

استفاده از اپلیکیشن سرور تحویل پچ‌ها و به‌روزرسانی‌های امنیتی را آسان می‌کند. علاوه بر این، می‌تواند از ارتباط مستقیم بین وب‌سایت و دیتابیس جلوگیری کند و به این روش جلوی نفوذ حملات بدافزاری از جمله تزریق SQL‌ را بگیرد.

قابلیت بازیابی سرور 

اپلیکیشن سرورها با قابلیت «تحمل خطا»، به بازیابی یا سوییچ شدن به سرور جایگزین، درصورت خرابی سرور اصلی کمک می‌کنند. 

افزایش هماهنگی

با نصب یک سرور اپلیکیشن در شبکه‌، مطمئن خواهید شد که همه‌ دستگاه‌های متصل (Client) با همان نسخه‌ نرم‌افزار کار می‌کنند؛ در نتیجه، اطلاعاتی که ردوبدل و ذخیره می‌شوند با هم سازگاری دارند. 

مقیاس‌پذیری

با سرورهای برنامه، می‌توانید سیستم خود را راحت‌تر تغییر و بهبود دهید. این یعنی سیستم شما انعطاف‌پذیرتر است و می‌تواند با نیازهای مختلف سازگار شود.

بهبود عملکرد با مدل کلاینت سرور

از آنجایی که اپلیکیشن سرور بر اساس مفهوم مدل کلاینت-سرور (Client-Server) کار می‌کنند، عملکرد برنامه‌ها به‌طور چشمگیری بهتر می‌شود. 

منظور از مدل کلاینت سرور چیست؟

در مدل کلاینت-سرور، برنامه‌ای که درخواست‌ها را مطرح می‌کند (معمولاً یک مرورگر وب یا اپلیکیشن موبایل) به سروری متصل می‌شود تا منابع یا خدمات مورد نیاز خود را دریافت کند. این برنامه، که اغلب روی یک سرور مستقر است، نقش واسط را بین کاربر و پایگاه داده ایفا می‌کند و درخواست‌های کاربران را دریافت و پردازش کرده و سپس پاسخ مناسب را به کاربر بازمی‌گرداند.

به زبان ساده‌تر، اپلیکیشن سرور مانند یک فروشنده در فروشگاه عمل می‌کند: زمانی که کاربر درخواستی را مطرح می‌کند، اپلیکیشن به عنوان فروشنده به انبار (پایگاه داده) مراجعه کرده، محصول مورد نظر را جستجو می‌کند و در صورت موجود بودن، آن را به مشتری تحویل می‌دهد. این فرایند تضمین می‌کند که درخواست‌های کاربران به شکل کارآمد و دقیق پردازش شده و پاسخ مناسب در کمترین زمان ممکن ارائه شود. اپلیکیشن سرور در این مدل نقش حیاتی در برقراری ارتباط بین اجزای مختلف سیستم و ارائه خدمات مورد نیاز کاربران دارد و به این ترتیب کارکرد یکپارچه و مؤثر سیستم را تضمین می‌کند.

معایب اپلیکیشن سرور چیست؟

استفاده از اپلیکیشن سرور در کنار مزایا، معایبی هم دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:

برنامه‌نویسی پیچیده

کار با اپلیکیشن سرور نسبت به بیشتر راهکارهای نیازمند برنامه‌نویسی، به دانش و تخصص بیشتری در زمینه برنامه‌نویسی نیاز دارد.

پهنای باند

استفاده همزمان از چندین برنامه‌ سنگین روی یک Application Server ممکن است باعث افت سرعت و کارایی کلی آن شود و کمبود پهنای باند را به همراه داشته باشد.

احتمال تاخیر

یک سرور اپلیکیشن ممکن است به دلیل این‌که پشت فایروال قرار گرفته، با تاخیر در پاسخ‌دهی به کاربران روبرو شود. 

هزینه‌های اضافی

راه‌اندازی و نگهداری یک سرور برنامه نیاز به صرف هزینه و زمان بالا دارد. قبل از راه‌اندازی باید به این موضوع فکر کنید که آیا واقعا به آن نیاز دارید؟ درصورت نیاز، برای هزینه‌های اضافی آن برنامه‌ریزی کنید.

تاثیرگذاری مشکلات و باگ‌ها

درحالی که ترکیب چند برنامه‌ از مزایای استفاده از سرور برنامه است، از طرف دیگر باعث بزرگ‌تر شدن مشکلات و باگ‌ها می‌شود. چون تعداد زیادی از کاربران به یک منبع واحد وابسته هستند، مشکلات یک جزء نرم‌افزاری روی تعداد زیادی از کاربران تاثیر می‌گذارد. حل این مشکلات هم معمولا پیچیدگی‌های بالایی دارد.

تفاوت وب‌سرور و اپلیکیشن سرور

وب‌سرورها و اپلیکیشن سرور با هم کار می‌کنند تا به کاربران تجربه‌ کاملی از وب ارائه دهند. وب‌سرورها برای ارائه محتوای ثابت و سرور اپلیکیشن برای ارائه محتوای پویا استفاده می‌شوند. سرور برنامه وظایف پیچیده‌تری مانند مدیریت پایگاه داده، امنیت و منطق کسب‌وکار را انجام می‌دهد. 

ویژگی	وب‌سرور	اپلیکیشن سرور
کار اصلی	دریافت و پاسخ به درخواست‌های کاربران برای دریافت محتوای ثابت	ارائه‌ دسترسی به «منطق کسب‌وکار» برای محتوای پویا
محتوا	صفحات HTML، فایل‌ها، عکس‌ها، فیلم‌ها و غیره	کدهایی که داده‌ها را برای ارائه عملکردهای خاص تغییر می‌دهند
نحوه‌ ارتباط	پیام‌های پروتکل HTTP	پیام‌های HTTP (اختیاری) یا سایر پروتکل‌ها (مانند CGI)
نمونه‌ها	Apache، Nginx، IIS	Apache Geronimo، Apache Tomcat، ColdFusion

رایج‌ترین نمونه‌هایی از اپلیکیشن سرور

چند مدل مختلف از اپلیکیشن سرور وجود دارد که از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین‌های آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

نام	توضیحات
Apache Geronimo	سازگار با Jakarta EE
Apache Tomcat	برای استفاده از سرولت‌ها (Servlets) یا صفحات سرور جاوا (JSP)
ColdFusion	اولین برنامه‌ سرور شناخته‌شده
GlassFish	یک راه‌حل رایگان برای Jakarta EE
Jetty	یک کانتینر برای JSP و سرولت
Resin	یک فریم‌ورک برای جاوا و پی‌اچ‌پی ۵
WEBrick	راه‌حل مبتنی بر روبی
Zope	یک برنامه‌ سرور مبتنی بر پایتون
WebSphere	راه‌حل شرکت IBM برای سیستم‌های پیچیده‌
NGINX Unit	اپلیکیشن سرور با قابلیت اجرای برنامه به زبان‌های مختلف مثل PHP، پایتون، پرل، روبی و گو
WildFly	اپلیکیشن سرور مدرن و انعطاف‌پذیر برای Jakarta EE

مقایسه انواع اپلیکیشن سرور؛ راهنمای انتخاب بهترین گزینه

انتخاب پلتفرم درست تاثیر بسیاری در بازدهی، مقیاس‌پذیری و موفقیت نرم‌افزار شما دارد. اپلیکیشن سرورها از نظر کارایی، مقیاس‌پذیری، سهولت استفاده و موارد استفاده‌ ایده‌آل‌ باهم تفاوت بسیار دارند. در این جدول، مقایسه‌ای بین پنج سرور برنامه‌ با نقاط قوت و کاربردهای آن‌ها انجام دادیم. 

قابلیت	Apache Tomcat	WildFly	WebSphere	GlassFish	NGINX Unit
کارایی	برای برنامه‌های کوچک و متوسط مناسب	بهینه‌سازی شده برای برنامه‌های سازمانی	بالا، برای تراکنش‌های پیچیده	خوب، با پشتیبانی کامل از Jakarta EE	کارآمد، حجم ترافیک بالا را مدیریت می‌کند
مقیاس‌پذیری	خوب، اما برای برنامه‌های بسیار بزرگ محدودیت دارد	بسیار مقیاس‌پذیر، برنامه‌های سازمانی بزرگ را مدیریت می‌کند	عالی برای استقرارهای بزرگ و پیچیده	مقیاس‌پذیری خوب با ویژگی‌های Jakarta EE	بسیار مقیاس‌پذیر با پیکربندی‌های پویا
سهولت استفاده	مدیریت آسان، جامعه‌ کاربری  بزرگ	پیچیده، نیازمند تخصص بیشتر اما با مستندات جامع و کامل	نیاز به مهارت‌های تخصصی، راه‌اندازی پیچیده	آسان و مناسب برای توسعه‌دهندگان Jakarta EE	پیکربندی بدون نیاز به راه‌اندازی مجدد سرور
کاربرد ایده‌آل	برنامه‌های وب سبک بدون نیاز به امکانات کامل Jakarta EE	برنامه‌های جامع Jakarta EE	مناسب برای شرکت‌های بزرگ با نیاز به یکپارچه‌سازی مطمئن	توسعه‌دهندگانی که به یک پلتفرم Jakarta EE قدرتمند نیاز دارند	سرور چندزبانه برای برنامه‌های متنوع

جمع‌بندی 

اپلیکیشن سرور مثل ستون فقرات وب‌سایت‌ها و برنامه‌های کاربردی عمل می‌کند. به‌عبارتی، به عنوان یک واسط کار بلد بین کاربر، دیتابیس و خدمات پشت صحنه سرور، دنیایی از امکانات را در اختیار توسعه‌دهندگان و صاحبان سایت می‌گذارد. از سازگاری و امنیت گرفته تا کارایی و قابلیت ارتقا، سرورهای اپلیکیشن مجموعه‌ای از مزایا و امکانات به ارمغان می‌آورند که برای کسب‌وکارتان ضروری است.